Spinnen zijn geen insecten

Taxonomisch gezien maken spinnen en insecten deel uit van dezelfde groep (stam) van geleedpotigen. Deze ongewervelde dieren hebben gelede poten en een uitwendig skelet (exoskelet). Ruim tachtig procent van alle diersoorten op aarde behoort tot deze groep. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de soortenrijkdom enorm is en omvangrijker dan alle andere groepen binnen het dierenrijk. Spinnen worden vaak verwisseld met insecten, terwijl ze dat niet zijn. Ze hebben een aparte ontwikkeling doorgemaakt.

Inhoud

* Insecten - de grootste groep in het dierenrijk

    * Anatomie van het insect

* Een spin is geen insect

    * Een spin heeft acht poten

Insecten - de grootste groep in het dierenrijk

Anatomie van de bij (insect)

De verhouding qua aantal tussen mensen en insecten maakt inzichtelijk hoe omvangrijk de laatstgenoemde groep is. Deze verhouding is ongeveer 200 miljoen : 1. Het betekent dat voor ieder mens 200 miljoen insecten op aarde rondkruipen en vliegen. Er zijn ruim een miljoen soorten insecten. Ze staan als groep dus met stip op nummer een. De taxonomische klasse van spinnen en verwante soorten, zoals mijten, teken en schorpioenen, ofwel de 'spinachtigen' (Arachnidae), omvat ruim genomen ongeveer 100.000 soorten. Van de orde van Araneae ('echte spinnen') zijn ongeveer 50.000 soorten beschreven. Jaarlijks neemt het aantal geregistreerde spinnensoorten nog steeds toe. In Nederland leven ongeveer 700 soorten 'ware' spinnen.

Anatomie van het insect

Insecten zijn er in alle soorten, maten, kleuren en gedragswijzen. Hoe verschillend ze ook zijn, ze hebben allemaal bepaalde karakteristieke kenmerken. Het lichaam van alle insecten bestaat uit drie delen: de kop, het borststuk (thorax) en het achterlijf (abdomen). De thorax omvat drie segmenten. Aan elk segment scharniert een paar poten, zes in totaal. Ook het achterlijf is geleed. Daar komt bij dat de meeste insecten gevleugeld zijn. Dat houdt in dat van alle ongewervelde dieren het de enige groep is die het luchtruim kan kiezen.

Een spin is geen insect

Anatomie van de spin

Het lichaam van een spin bestaat daarentegen uit twee delen. Spinnen onderscheiden zich daarmee duidelijk van de insecten. De vergroeide kop en thorax wordt cephalothorax (kopborststuk) genoemd. Het andere deel van het spinnenlijf is het abdomen. De kop van spinnen en spinachtigen bevat veel organen, zoals de palpen, vergelijk ze met tastsprieten en antennes van insecten. Deze beweeglijke aanhangsels van spinnen hebben een soortgelijke taak en vervullen bij mannetjes tevens de functie van geslachtsorgaan. De spintepels aan het achterlijf, waarmee spinnen een web kunnen maken, zijn eveneens een karakteristiek kenmerk hoewel sommige soorten insecten eveneens spintepels hebben waaruit spinsel wordt getrokken.

Een spin heeft acht poten

Daarnaast bevat de kop cheliceren, ofwel kaken voor de voedselopname en om gif in te spuiten, zoals bij vogelspinnen. Ook heeft een spin boeklongen, die een gestapelde, gelaagde structuur hebben. Een spin kan wel zes tot acht ogen hebben. En iedereen weet natuurlijk dat spinnen ook acht (harige) poten hebben, en geen zes zoals bij insecten het geval is. Deze poten scharnieren aan het kopborststuk. Enkele van de bekendste soorten in Nederland zijn de trilspin (Phoicidae) en natuurlijk de huisspin (Tegenaria).

Lees verder
> Het ingenieuze web van de spin
> De gewone mijnspin (Atypus affinis) lijkt op een vogelspin
> De dodelijke Australische tunnelwebspin (Atrax robustus)
> Spinnen - de wolven van de insectenwereld
> De grote spoorspin (Cheiracanthium punctorium) is een agressieve renspin

Fotoverantwoording

.Inleidingsfoto: Huisspin (Tegenaria atrica); Milan Karow, CC BY-SA 2.0 DE <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0/de/deed.en>, via Wikimedia Commons

.Walké and various helps (wikigraphists: Séhmur, Al2, etc.), CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

.Unknown authorUnknown author, Public domain, via Wikimedia Commons