Is er verschil tussen zaligverklaring en heiligverklaring?

De zalig- en heiligverklaring gaat terug tot in de eerste eeuwen van het christendom. Het betreft vrome en rechtschapen mensen die respect genoten en pal stonden voor hun geloof, ondanks de vaak ongelofelijk wrede consequenties en dilemma’s waar ze voor stonden in het dagelijks leven. In de eerste eeuwen na de jaartelling, in de Romeinse periode, werden met name de martelaren uitgeroepen tot bescherm- of patroonheiligen, later ook de belijders. In de Rooms-Katholieke Kerk wordt duidelijk onderscheid gemaakt tussen zaligverklaring en heiligverklaring. Vaak ontstaat verwarring over deze twee begrippen.

Inhoud

* Beschermheiligen

* Zaligverklaring

    * Wonderen

* Heiligverklaring

Beschermheiligen

In de beginjaren van het christendom waren de standvastigheid, vroomheid en rechtschapenheid van martelaren voorbeelden voor de gewone mensen. Deze deugden vormden een leidraad in het dagelijks leven. De genoemde periode was in de tijd van de christenvervolgingen. Martelaren stonden pal voor hun geloof, ook al keken ze de marteldood in de ogen, onder wie Mauritius van Agaunum (3de eeuw) en Victor van Marseille (3de eeuw). De Kerk verklaarde velen van hen heilig. In de daaropvolgende middeleeuwen kregen ook bisschoppen, kluizenaars, maar ook ‘gewone mensen’ deze bijzondere religieuze status. Veel kerken en gilden zijn vernoemd naar deze heiligen. Tot op de dag van vandaag roepen tal van gelovige christenen de beschermheiligen aan om steun bij ziekte en ander onheil.

Zaligverklaring 

De zaligverklaring gaat vooraf aan de heiligverklaring. Het betreft een plaatselijke verering, waarbij iemand lang na zijn of haar dood nog steeds de bijzondere aandacht van gelovigen heeft. Er moeten in dat opzicht minstens vijf jaar verstreken zijn. Personen of instanties kunnen dan de officiële zaligverklaring van de betreffende persoon bepleiten. De bisschop van de plaats waar de kandidaat is overleden stelt een kerkelijk onderzoek in naar onder andere de levenswijze en vermeende wonderen. In de eerste fase wordt de geprezen overledene op een lijst gezet en krijgt de status ‘Dienaar van God’. Vervolgens worden de wonderen onder de loep genomen, zoals ook de eventuele teksten van zijn of haar hand. Kortom, alle relevante bronnen worden geanalyseerd, waaronder de al dan niet gedocumenteerde getuigenissen.

Wonderen

Na het bisschoppelijk ofwel diocesane onderzoek wordt de kandidaatstelling overgedragen aan de Heilige Stoel, die het gedane onderzoek bestudeert en bevestigt. De kandidaat krijgt daarna de status ‘Eerbiedwaardige’ indien de Kerk accordeert dat de persoon een voorbeeld van zedelijke en goddelijke deugden was. De studie richt zich vervolgens op de wonderen die mogelijk aan hemelse machten kunnen worden toegeschreven, waarbij inzake de goedkeuring ook seculiere artsen een belangrijke rol spelen. Vervolgens wordt het verslag voorgelegd aan een groep theologen en in de vergadering van bisschoppen en kardinalen ter sprake gebracht. De paus kan daarna de vereerde persoon ‘Zalig’ laten verklaren middels een plechtigheid. Nogmaals, het betreft alleen een plaatselijke verering die door de Heilige Stoel is goedgekeurd.

Heiligverklaring

De zaligverklaarde wordt heiligverklaard indien de paus deze aanvankelijk plaatselijke verering voor de hele katholieke wereldkerk goedkeurt en een persoonlijke aanbeveling meegeeft. Een belangrijk aspect van deze goedkeuring omtrent de heiligverklaring, ofwel canonisatie, is dat de zalige pas heilig wordt verklaard als er op zijn of haar voorspraak een ‘geverifieerd’, geanalyseerd wonder heeft plaatsgevonden dat ook de kritische toets van de seculiere wetenschap kan doorstaan. De naam van de persoon wordt daarna bijgeschreven in de canon van heiligen, ofwel de officiële lijst van heiligen, naast de opname in de heiligenkalender, en krijgt het welbekende voorvoegsel ‘Sint’ (Sanctus) of ‘H’ (heilige).

Lees verder
> Victor van Marseille - beschermheilige van de korenmolenaars
> Mauritius van Agaunum - beschermheilige van de infanteristen
> Focas van Sinope - beschermheilige tegen slangenbeten
> Simeon de Styliet (de Oudere) - beschermheilige van de herders

Fotoverantwoording

. ermell, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

. Selbymay, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

. Jean Bourdichon, Public domain, via Wikimedia Commons