De grote spoorspin (Cheiracanthium punctorium) is een agressieve renspin

De grote spoorspin (Cheiracanthium punctorium) is zeer alert en agressief. Deze renspin zoekt in alle hoeken en gaten naar prooi en maakt geen vangweb. Met name in de avond duikt hij soms ook in huis op. Overdag kan hij zich overal schuilhouden, zelfs in een schoen of tussen het beddengoed. Deze spin bijt letterlijk flink van zich af. Menigeen die niet bang is voor spinnen zal de grote spoorspin met een hand een zetje naar de buitendeur willen geven, maar moet dat met een beet bekopen. De spin kent wat dat betreft geen aarzeling. De beet voelt als een wespensteek. Door de klimaatverandering rukt de grote spoorspin, ook wel grote bermzakspin genoemd, steeds noordelijker op en is inmiddels ook vaak in Nederland gespot en bijna inheems te noemen.

Inhoud

* De grote spoorspin (doodsspin) komt ook in Nederland voor

    * Klimaatverandering

* Cheiracanthium punctorium - een spin met acht ogen

    * Stevige kaken

* Snelle renspin

    * Vrije natuur

    * In de woning

* Voortplanting

    * Nestweb

* Beet van de grote spoorspin (Cheiracanthium punctorium) 

    * Pijnlijk

    * Symptomen

* Klimaatverandering

De grote spoorspin (doodsspin) komt ook in Nederland voor

De grote spoorspin (Cheiracanthium punctorium) wordt in Duitsland ‘doodsspin’ genoemd. Wellicht een overdreven betiteling, hoewel de achtpoot flink kan bijten. Deze oorspronkelijk uit de mediterrane, subtropische streken afkomstige spinnen komen ook voor in Oost-Centraal Europa en Centraal-Azië, waar de spin het talrijkst is. Inmiddels is de grote spoorspin ook in Nederland vaak te spotten en bijna inheems te noemen.

Klimaatverandering

Grote spoorspin
(Cheiracanthium punctorium)

De grote spoorspin kan in huis ineens opduiken, uit het niets, vergelijkbaar met de huisspin. Deze mediterrane spin is in Nederland geen zeldzaamheid meer. Volgens de biologen is de opwarming van de aarde daar debet aan. Door de hoge temperatuurgemiddelden en de verandering van het landschap neigt de grote spoorspin ertoe om steeds verder noordelijker op jacht te gaan.

Cheiracanthium punctorium - een spin met acht ogen

De grote spoorspin maakt deel uit van de familie van de Miturgidae (spoorspinnen) en behoort tot het geslacht Cheiracanthium. Er bestaan ongeveer 200 soorten. Vijfentwintig soorten leven ook in Europa. Van die groep is de grote spoorspin (1,5 cm, zonder de poten) het meest uit de kluiten gewassen. Het mannetje is iets kleiner dan het vrouwtje. De lichtbruine tot gelige poten zijn relatief lang. Het kopborststuk (cephalothorax) is oranje en het achterlijf (opisthosoma) olijfgroen. Het mannetje onderscheidt zich mede door een groengrijze tot bruine middenstreep op het achterlijf.

Stevige kaken

De kaken (cheliceren) van de grote spoorspin zijn relatief groot, vooral die van het mannetje. Ook goed te zien zijn de giftanden en gifklieren. Deze achtogige spin is zeer bijziend. Hij kan zijn prooi dus alleen van dichtbij ontwaren.

Snelle renspin

De grote spoorspin, ofwel grote bermzakspin (Cheiracanthium punctorium), is een actieve jager die zoals alle spinnen uit het geslacht Cheiracanthium geen vangweb maakt. Het dolende gedrag is vergelijkbaar met de Braziliaanse zwerfspin. Deze oorspronkelijk in de mediterrane contreien en op de Centraal-Aziatische steppen inheemse spin is vaak te zien in bijvoorbeeld wijngaarden, bermen met hoog gras, langs spoorrails en op open plekken in het bos. De spin houdt van een relatief droog klimaat, hoewel hij soms ook in vochtige gebieden vertoeft.

Vrije natuur

Grote spoorspin
(Cheiracanthium punctorium)

De benaming 'renspin' heeft te maken met het feit dat de spin de prooi achterna rent. Kampeerders in tentjes zullen in de zomer beducht moeten zijn voor de grote spoorspin, die zich in de vrije natuur graag verstopt onder stenen, bladeren en tussen het hoge gras, eigenlijk overal waar schaduw is.

In de woning

Wie deze spin ooit in huis tegenkomt, dient te weten dat de grote bermzakspin zich overdag overal kan verstoppen, zoals in schoenen, tussen kleren die over een stoel hangen en achter het wasgoed in de kast. Het is een agressieve spin die ’s nachts achter alles aanrent wat hij als prooi beschouwt.

Voortplanting

De Cheiracanthium punctorium spint in het voorjaar een nestweb. Het mannetje maakt er een naast die van het vrouwtje. In de aangrenzende zijwanden van de twee webben knippen ze vervolgens een gat, waardoor er een groot nestweb ontstaat waar de spinnen paren en de eitjes worden gelegd.

Nestweb

Het zakvormige nestweb is 5 tot 7 centimeter groot met aan de onderkant een opening, waar het nest agressief verdedigd wordt. Wie de proef op de som wil nemen en er een vinger bij houdt, of er tijdens een wandeling nietsvermoedend met een hand overheen strijkt, zal vrijwel zeker gebeten worden.

Beet van de grote spoorspin (Cheiracanthium punctorium)

De kaken van de Cheiranthium punctorium kunnen door de huid heen dringen, waarna het gif het centraal zenuwstelsel aantast. Dat geldt overigens ook voor huisspinnen (Tegenaria domestica en gigantae), en natuurlijk voor de uitheemse zwarte weduwe (Latrodectus mactans) die eveneens steeds vaker in Nederland en België voorkomt.

Pijnlijk

Grote spoorspin
(Cheiracanthium punctorium)

De beet van de grote spoorspin is pijnlijk, maar niet dodelijk. De pijnervaring is uiteraard individueel verschillend. Een anafylactische shock is mogelijk, afhankelijk of men allergisch is voor bepaalde stoffen in het gif.

Symptomen

De verschijnselen na de beet variëren. De pijn doet denken aan een wespensteek of de beet van een daas. Weer anderen ervaren de stekende pijn als van een brandnetel. Soms treedt necrose (weefselversterf) op. Meestal verdwijnen de symptomen na enkele dagen. De algemene verschijnselen van de beet van de grote spoorspin zijn:

• pijn of branderig gevoel rond de plaats van de beet;
• geelachtige zwelling;
• duizeligheid, misselijkheid en hoofdpijn;
• anafylactische shock;
• necrotische zweer, wat zelden voorkomt.

Klimaatverandering

Door het veranderende klimaat worden vochtige gebieden in Europa steeds droger. Het is een habitat waar de grote spoorspin zich uitstekend thuisvoelt. Dat is ook de reden waarom de Cheiracanthium punctorium steeds verder noordwaarts oprukt.

Lees verder
> De dodelijke Australische tunnelwebspin (Atrax robustus)
> De gewone mijnspin (Atypus affinis) lijkt op een vogelspin
> Het ingenieuze web van de spin
> Spinnen - de wolven van de insectenwereld
> Bang voor spinnen?

Bronvermelding
. http://www.ajtmh.org/content/74/6/1043.full
. http://memim.com/cheiracanthium-punctorium.html
. http://www.toxcenter.org/artikel/Giftspinne-Cheiracanthium-punctorium-wie-Bienenstich.php
. https://en.wikipedia.org/wiki/Cheiracanthium_punctorium

Fotoverantwoording
. Inleidingsfoto: Grote spoorspin (Cheiracanthium punctorium); By Patrice78500 - Own work, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=7679677
. Rainer Altenkamp, Berlin - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2770927
. Fritz Geller-Grimm, CC BY-SA 2.5 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.5>, via Wikimedia Commons
. Cheiracanthium punctorium (mannetje) Patrice78500 - Own work, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=7679770