Karakteristieke kenmerken van reptielen

Reptielen (Reptilia) worden ook wel kruipdieren genoemd, zoals slangen, hagedissen, schildpadden en krokodillen. Een van de meest karakteristieke kenmerken van reptielen is hun variabele lichaamstemperatuur. Reptielen zijn immers koudbloedig. Hun lichaamstemperatuur past zich met andere woorden aan de omgeving aan. Opmerkelijk is dat ze samen met de vogels tot dezelfde clade ofwel groep horen, die de dinosauriërs en vliegende reptielen als hun voorouders hebben.

Inhoud

* Taxonomische indeling van reptielen (Reptilia)

    * Vier groepen

* Reptielen zijn koudbloedig - het belangrijkste kenmerk

* Uitgestorven

* Andere kenmerken van reptielen (Reptilia)

Taxonomische indeling van reptielen (Reptilia)

Ahaetulla prasina (boomslang) 

Reptielen (Reptiila) behoren tot het rijk van de Animalia (dieren), het onderrijk van de Eumatazoa (orgaandieren), de superstam van de Deuterostomia, de stam van de Chordata (chordadieren), de onderstam van de Vertebrata (gewervelden), de infrastam van de Tetrapoda (viervoeters), de superklasse van de Amniota en de klasse van de Reptilia (reptielen). Reptielen worden vaak samen genoemd met de amfibieën, zoals spinnen ten onrechte vereenzelvigd worden met de insecten. Reptielen en amfibieën zijn echter eveneens twee verschillende diergroepen.

Vier groepen

Reptielen zijn wereldwijd goed vertegenwoordigd, behalve in de arctische streken. Ze worden ingedeeld in vier groepen.

1. Schubdieren (Squamata), waaronder de hagedissen en slangen
2. Schildpadden (Testudines)
3. Krokodilachtigen (Crocodilia)
4. Brughagissen (Sphenodontia)

Reptielen zijn koudbloedig - het belangrijkste kenmerk

Onder andere slangen, krokodillen en water- en landschildpadden behoren samen tot de klasse van de reptielen. Ze zijn verwant aan de vogels, maar ook de zoogdieren. Ze behoren met andere woorden tot dezelfde clade. Het belangrijkste kenmerk van reptielen is dat ze koudbloedig zijn. Hun lichaamstemperatuur is met andere woorden geheel afhankelijk van de omgevingstemperatuur. Ze warmen op dankzij de zon en warme luchtstromen. Hoe meer ze opwarmen, hoe beweeglijker ze worden. In tegenstelling tot de amfibieën zijn reptielen beter aangepast aan droogte.

Uitgestorven

Varanus komodoensis
(komodovaraan)

Reptielen bestaan veel langer dan de vogels en zoogdieren. 300 miljoen jaar geleden verschenen de eerste reptielen. Veel soorten zijn miljoenen jaren geleden uitgestorven, waaronder de dinosauriërs. Veel andere soorten zijn door de eeuwen heen in hun uiterlijke vorm nauwelijks veranderd.

  

Andere kenmerken van reptielen (Reptilia)

De voortplanting van reptielen vindt plaats door middel van een echte paring. De jongen ontwikkelen zich in eieren, zoals bij vogels. Sommige soorten reptielen zetten de eieren buiten het lichaam af. Andere soorten zijn levendbarend, waarbij de eieren zich in het lichaam ontwikkelen. Van veel soorten hebben de eieren een leerachtige schil. De huid van reptielen is veelal relatief dik, voorzien van al dan niet gladde of ruwe schubben. Het beschermt ze beter tegen uitdroging. De meeste reptielensoorten hebben vier poten, behalve de slangen en hazelwormen. Andere belangrijke kenmerken van reptielen zijn:

• gewerveld;
• hersenen zijn beter ontwikkeld dan bij vissen en amfibieën;
• eierleggend, sommige soorten zijn levendbarend;
• longen;
• relatief dikke huid met schubben of platen;
• goede camouflage;
• koudbloedig;
• behoefte aan vocht;
• vier poten, behalve slangen en hazelwormen; hoe langer het reptiel, hoe korter de poten.

Amfibieën

Boophis guibei

Amfibieën worden vaak in een adem genoemd met de reptielen, hoewel ze een andere ontwikkeling hebben doorgemaakt. Een vergelijkbare vereenzelviging ziet men bij insecten en spinnen, die beide eveneens anders zijn geëvolueerd. Amfibieën behoren tot de minst ontwikkelde gewervelde dieren. Het woord ‘amphibium’ betekent tweesoortig. Het verwijst naar het feit dat amfibieën deels in het water en op het droge leven. Ze leggen de eieren in het water. De jongen hebben bovendien kieuwen, waardoor ze onder water kunnen ademen. Eenmaal aan land nemen de longen de ademfunctie over, hoewel amfibieën ook dan door de huid kunnen blijven ademen. Ze kunnen niet tegen een droge huid, die aanzienlijk dunner en gladder is dan bij reptielen. Ook amfibieën leggen eieren, maar de bevruchting vindt buiten het lichaam plaats, in tegenstelling tot wat bij reptielen het geval is.

Lees verder
> Eenvoudige indeling van het dierenrijk 

Fotoverantwoording

. Inleidingsfoto: Iguana iguana; Wilfredor, CC0, via Wikimedia Commons

. www.thainationalparks.com/kaeng-krachan-national-park Thai National Parks Rushen, CC BY-SA 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0>, via Wikimedia Commons

. Charles J. Sharp, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

. Charles J. Sharp, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons