A5A0C56B5243F86D4E229DD720350EA2 9ad20deef62a4765b51ec572bdd5abdd

07 juni 2024

De vraatzuchtige coloradokever

De coloradokever is best wel een mooi insect. Hij lijkt immers op een lieflijk lieveheersbeestje als je de zwarte strepen op het gele dekschild wegdenkt. Je zou het bij de eerste aanblik niet zeggen, maar dit bladkevertje kan een ravage aanrichten in de aardappelvelden, ondanks alle insecticiden die voor de bestrijding ervan werden en worden gebruikt. De coloradokever, een plaaginsect, lijkt inderdaad onoverwinnelijk en heeft zich sinds de 19de eeuw in vrijwel alle gebieden gevestigd waar aardappels worden verbouwd. Het aardappelloof (nachtschade) heeft zijn bijzondere aandacht. Coloradokevers kunnen zo vraatzuchtig en talrijk zijn dat ze hun eigen bestaansbasis vernietigen.

Inhoud

* Taxonomische indeling van de coloradokever (Leptinotarsa decemlineata)
* Kenmerken van de coloradokever
    * Lengte en breedte
    * Kop, kopschild en borststuk
    * Dekschilden (elytra)
    * Larve
* Leefwijze en voedsel
Levenscyclus
* Natuurlijke vijanden en bestrijding
    * Sluipwespen en schimmels
    * Bestrijdingsmiddelen
* Verspreiding
* Belangrijke kenmerken van de coloradokever (Leptinotarsa decemlineata)

Taxonomische indeling van de coloradokever (Leptinotarsa decemlineata)

De coloradokever behoort tot de klasse van de Insecta (insecten), de orde van de Coleoptera (kevers), de onderorde van de Polyphaga, de superfamilie van de Chrysomeloidea, de familie van de Chrysomelidea (bladkevers), de onderfamilie van de Chrysomelinae, het geslacht Leptinotarsa en de soort Leptinotarsa decemlineata (coloradokever). Karakteristiek aan de coloradokever is dat hij uitsluitend bladeren, bloemen en planten uit de nachtschadefamilie (Solanaceae) eet, waaronder natuurlijk de aardappelplant. De coloradokever kan overal gedijen, zowel in de woestijnachtige gebieden als in de semi-arctische streken.

Kenmerken van de coloradokever

Coloradokever
(Leptinotarsa decemlineata)
De coloradokever doet enigszins denken aan het lieveheersbeestje, op de zwarte strepen op de dekschilden na. De vorm van het lichaam is ovaal en bolrond, zoals bij vrijwel alle bladkevers het geval is. Hieronder volgen enkele belangrijke kenmerken op een rij:

Lengte en breedte

Een volwassen coloradokever kan tot bijna 12 mm lang worden en ca. 7 mm breed. De larven van deze bladkever zijn ongeveer 15 mm lang.

Kop, kopschild en borststuk

De kop van de coloradokever is oranjegeel, verscholen onder het beschermende kopschild en met relatief korte antennes. De langwerpige ogen zijn zwart van kleur. Zoals bij alle insecten scharnieren de drie paar relatief lange poten aan het borststuk.

Dekschilden (elytra)

De dekschilden zijn harde chitinepantsers, die de onderliggende vliezige vleugels beschermen. Elk felgeel dekschild is voorzien van vijf zwarte strepen, dus tien in totaal.

Larve

Na het uitkomen is de larve rozerood van kleur. Na ongeveer drie weken is de larve volgroeid. Hij graaft zich in om te kunnen verpoppen. Na zes weken is de volwassen kever geslachtsrijp en daarna de hele zomer actief. Ingegraven in de grond brengt hij de winter door. In de zomer kunnen zich drie generaties ontwikkelen.

Leefwijze en voedsel

Coloradokever
(Leptinotarsa decemlineata)
Het is opmerkelijk hoe snel de coloradokever en de larven zich met hun sterke kaken meester maken van het aardappelloof. Slechts enkele kevers zijn al in staat om een hele aardappelplant te ontbladeren. De vraatzucht van deze beestjes is enorm. De aardappels zelf laten ze echter met rust. Maar zonder loof groeien de aardappels niet meer en kan men een oogst doorgaans als verloren beschouwen. De coloradokever eet alle soorten nachtschades, zoals de tomaat en aubergine. Hoewel nachtschadeplanten giftige stikstofverbindingen (alkaloïden) bevatten, lijken de kevers daar immuun voor te zijn. Sterker nog, ze gedijen erop.

Levenscyclus

De voortplantingssnelheid van de coloradokever is enorm. Elk vrouwtje zet aan de onderkant van het aardappelloof pakweg 2500 donkergele tot oranje eitjes af in hoopjes van ongeveer 50 stuks. Aldus worden ze beschermd tegen droge en natte weersinvloeden. Binnen enkele dagen komen de eitjes uit, waarna de larven meteen gaan eten van de aardappelbladeren. Na een week of twee zijn de larven ongeveer 1,5 cm lang en graven ze zich in de grond om te kunnen verpoppen. Na ongeveer 10-15 dagen komen de volwassen kevers tevoorschijn en kan de levenscyclus opnieuw beginnen, ongeveer drie generaties per zomer. In de winter graaft de coloradokever zich in en komt rond april weer tevoorschijn.

Natuurlijke vijanden en bestrijding

Ondanks het gebruik van insecticiden, lijkt het keverbestand wereldwijd nauwelijks verminderd te zijn. Het weerstandsvermogen van de coloradokever is dan ook groot. De kevers herstellen zich na een ‘insecticidenaanval’ en gaan in een bespoten veld gewoon weer hun gang.

Sluipwespen en schimmels

In de biologische bestrijding vormen de Carabus-loopkevers een belangrijke rol, aangezien ze zowel de kevers als de larven eten. De eitjes worden gegeten door lieveheersbeestjes, roofmijten en vele andere insecten. Een andere belangrijke natuurlijke vijand is de sluipwesp en de schimmel Beauveria bassiana

Bestrijdingsmiddelen

Coloradokever
(Leptinotarsa decemlineata)
In de biologische landbouw wordt Spinosad gebruikt (sinds 2008). Het is veiliger dan de chemische middelen en niet toxisch voor mens en dier. Het middel is gebaseerd op twee toxinen van een schimmel, op natuurlijke wijze aangemaakt in de bodem. Door contact en omzetting in de maag is het een effectieve bestrijding van de coloradokever, maar ook van vliegen, rupsen, trips en andere kevers. Nuttige insecten worden echter gespaard, waaronder de lieveheersbeestjes, roofwantsen en roofmijten, ofwel natuurlijke vijanden van de coloradokever. Wel is het giftig voor waterorganismen, bijen en sluipwespen bij direct contact. Op het blad en in de bodem wordt Spinosad echter snel afgebroken. Om de bijen, wespen en sluipwespen te sparen mag Spinosad niet op bloeiende planten worden gebruikt. Ook is het middel verboden voor particulier gebruik. Voor die groep zijn aaltjes (piepkleine wormpjes met bacteriën) ook heel effectief in de bestrijding van de coloradokever.

Verspreiding

Oorspronkelijk kwam de coloradokever alleen in een relatief klein gebied in Noord-Amerika voor, preciezer gezegd in de Rocky Mountains van Colorado. Feitelijk zou de coloradokever van oorsprong echter zuidelijker in Noord-Amerika voorkomen. Het beestje deed zich daar te goed aan de ‘buffalo bur’ (bufferdistel), een nachtschadesoort, verwant aan de aardappel. Toen de kolonisten aardappelen gingen verbouwen, eveneens een nachtschadeplant, was het hek van de dam. De kever verspreidde zich in 10 jaar tijd tot aan de Atlantische kust van het Amerikaanse continent. In 1870 verscheen de coloradokever in Duitsland en verwoestte in de jaren twintig van de vorige eeuw complete oogsten in heel continentaal Europa, tot in Azië toe. Inmiddels maakt de coloradokever een opmars naar gebieden over de hele wereld waar hij tot nu toe niet voorkwam, zoals Korea en Japan, en in de meest zuidelijke streken van het zuidelijk halfrond.

Belangrijke kenmerken van de coloradokever (Leptinotarsa decemlineata)

  • Lengte: volwassen kever tot 12 mm lang, 7 mm breed; de larve tot 15 mm lang.
  • Kleur: vijf zwarte strepen op elk geel dekschild. De larven zijn rozerood met zwarte puntjes, later geel met een zwarte tekening.
  • Paartijd: eind voorjaar tot in de nazomer.
  • Legsel: tot 2500 eitjes in klompjes van ongeveer 50 stuks.
  • Gedrag: de larven eten groepsgewijs; de volwassen kevers veelal solitair.
  • Voedsel: alle nachtschadeplanten, waaronder de aardappel, tomaat en aubergine.
  • Levensverwachting: 1-2 jaar.

Lees verder:
De mysterieuze bidsprinkhaan
Boktorren hebben een slecht imago
Spinnen zijn geen insecten
Bladluizen en mieren hebben elkaar nodig
De gloed van de glimworm (Lampyris noctiluca)


Bronvermelding

Fotoverantwoording
. Inleidingsfoto: coloradokever (leptinotarsa decemlineata);Scott Bauer, USDA ARS, Public domain, via Wikimedia Commons
. Wikimedia Commons :Adámozphoto , CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons
. Amada44, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons
. Jacy Lucier, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.