Eerste bezoek aan de huisarts - anamnese en onderzoek

Uw eerste bezoek aan de huisarts bij gezondheidsklachten staat doorgaans in het teken van de anamnese en een algemeen of gericht onderzoek. In de meeste gevallen is dat voldoende om een diagnose te stellen. Dat betekent dat er aan een aantal voorwaarden is voldaan bij het onderkennen van een ziekte of klachtenpatroon. Bij binnenkomst krijgt de arts al een indruk van u. Daarna volgen vragen en aanwijzingen omtrent uw gezondheid, zowel fysiek als mentaal. Dit gesprek noemt men de anamnese, waarbij u de voorgeschiedenis, klachten en omstandigheden van uw ziekte of aandoening vertelt, onder andere dankzij gerichte vragen van de arts over deze klachten. Het daaropvolgende onderzoek door de huisarts leidt meestal tot een diagnose en een behandeling of doorverwijzing.

Inhoud

* De anamnese - hoe gaat dat in zijn werk?

* Medische geschiedenis en medicijnen

    * Leefwijze

    * Familiegeschiedenis

    * Voeding, roken en drinken

    * Werk, relatie, reizen

* Lichamelijk onderzoek

    * Ogen, huid, haar, nagels

    * Lippen, mond, tandvlees

    * Hart en bloedsomloop

    * Longen

    * Buik

    * Botten, gewrichten, spieren

    * Zenuwstelsel

    * Rectum en voortplantingsorganen

De anamnese - hoe gaat dat in zijn werk?

De huisarts wil een diagnose stellen als u met klachten op het spreekuur komt. Hij of zij doet dat mede aan de hand van wat u kunt vertellen over uw klachtenpatroon en door gerichte vragen daaromtrent. Vragen die in de verlengde daarvan ook betrekking hebben op eerdere aandoeningen. Ook komt het medicijngebruik ter sprake. En of u al voor een ziekte in behandeling bent. Ook de medische familiegeschiedenis en uw levenswijze, zoals roken, drinken en voeding, zijn belangrijk. De anamnese, het bestaande medisch dossier, de symptomen en klachten zijn dikwijls voldoende om een gericht of algemeen onderzoek te doen, waarna de diagnose in veel gevallen kan worden gesteld of bevestigd. Veel aspecten zijn voor de arts belangrijk om te weten bij het stellen van de diagnose.

Medische geschiedenis en medicijnen

Het is belangrijk dat de huisarts op de hoogte is van eerdere ziekten, operaties en behandelingen. Sommige kwalen kunnen immers terugkomen of van invloed zijn op verschillende organen of lichaamsdelen. Vroegere aandoeningen kunnen in relatie staan tot het huidige klachtenpatroon. Ook het medicijngebruik kan mede de oorzaak zijn van de klachten. Bepaalde symptomen zijn namelijk te wijten aan bijwerkingen van medicijnen. Er kan sprake zijn van een allergische reactie op geneesmiddelen. In dat opzicht is het belangrijk dat de huisarts ook weet heeft van de zelfzorgmedicijnen die u slikt, zoals pijnstillers en voedingssupplementen. Mogelijk gebruikt u medicijnen die in combinatie gecontra-indiceerd zijn.

Leefwijze

Uw dagelijks leven heeft sowieso invloed op uw gezondheid. Denk daarbij aan het beroep dat u uitoefent, uw eetpatroon en de woonsituatie.

Familiegeschiedenis

De huisarts zal altijd vragen naar ziekten in de familie, doorgaans de naaste familie. Zoals  suikerziekte, hoge bloeddruk en hart- en vaataandoeningen. Ze komen in bepaalde families immers vaker voor. Als er familiair hart- en vaatziekten voorkomen wordt het nog belangrijker om minder vet te eten en een hoog cholesterolgehalte onder controle te houden.

Voeding, roken en drinken

De arts zal vragen naar uw voedingspatroon. Of u rookt, drinkt en of u genoeg beweging krijgt, ook in relatie tot uw werk, zoals bij een zittend beroep.

Werk, relatie, reizen

Wie een fysiek zwaar beroep heeft, krijgt mogelijk eerder last van de rug en andere delen van het bewegingsapparaat. Wie met asbest heeft gewerkt, kan bepaalde longziekten oplopen. Vragen over uw beroep, vroeger en nu, zijn dus van belang. Vindt u uw werk prettig of gaat u elke dag met tegenzin de deur uit? Ook dat heeft invloed op de gezondheid. Verder is de relatie belangrijk, en andere persoonlijke levensomstandigheden, zoals geldzorgen. Verre reizen hebben soms tropische infectieziekten in hun kielzog, waaronder malaria en filariasis. 

Lichamelijk onderzoek

Na de anamnese volgt een bevestigend algemeen of gericht lichamelijk onderzoek, dat doorgaans van wezenlijk belang is om de diagnose te kunnen stellen. Vaak zijn de klachten gerelateerd aan bepaalde lichaamsdelen. De huisarts zal er dan ook onderzoek naar doen, zoals oedeem in de enkels bij hartklachten. En de ogen en huid bij leverklachten, zoals geelzucht. Afhankelijk van de anamnese en het klachtenpatroon doet de huisarts de volgende algemene onderzoeken:

Ogen, huid, haar, nagels

Huidaandoeningen uiten zich dikwijls als huiduitslag, verkleuringen of een ruwe of droge huid. Ze kunnen ook wijzen op een interne ziekte. Ook de algemene conditie van de huid is in dat opzicht van belang. Nagels zien er bij iedereen anders uit. De vorm en kleur kunnen de huisarts op het spoor zetten van een onderliggende ziekte, zoals bloedarmoede. Haaruitval kan het gevolg zijn van hormonale stoornissen. Droog en stug haar kan een achterliggend schildklierprobleem hebben. Geel oogwit duidt op geelzucht, ofwel mogelijk een leverprobleem, zoals hepatitis, leververvetting en levercirrose.

Lippen, mond, tandvlees

De kleur van de lippen kan duiden op bloedarmoede, en kloofjes in de mondhoeken op ijzergebrek. Ook krijgt de huisarts een indruk van de staat van het gebit, zoals terugtrekkend tandvlees. Daarnaast volgt een inspectie van het mondslijmvlies, de keelholte en amandelen.

Hart en bloedsomloop

Bij het algemeen onderzoek hoort ook onderzoek van het hart. In eerste instantie zal de bloeddruk worden gemeten. Hoge bloeddruk vergroot het risico op een hartinfarct of een beroerte. De hartpulsaties kan de arts ook voelen in de lies en aldus controleren of beide benen goed van bloed worden voorzien. Lage bloeddruk kan de oorzaak zijn van duizelingen. Met een stethoscoop luistert de huisarts naar het hart. Bij een ongewone ruis tijdens het openen en sluiten van de hartkleppen komt hij mogelijk een hartklepgebrek op het spoor.

Longen

Kortademigheid valt meteen op. Met diep in- en uitademen zal de arts met een stethoscoop op de borst en rug naar de longen luisteren, en bij vernauwde luchtwegen mogelijk piepende geluiden horen. Ook kloppen op de rug en borst is een methode om erachter te komen of er bijvoorbeeld vocht in de longen zit.

Buik

Met behulp van palpatie zal de huisarts uw buik voelen, die organen bevat zoals de lever, alvleesklier, maag en nieren. Al doende voelt de arts of die organen vergroot zijn, gevoelig of dat er sprake is van gezwelvorming. Ook luistert hij met de stethoscoop naar de peristaltiek van de darmen.

Botten, gewrichten, spieren

Doorgaans zal de arts enkele gewrichten onderzoeken op zwellingen of gevoeligheid. Een rood, gezwollen of ontstoken gewricht kan duiden op artritis of een mogelijke blessure. Ook de bewegingsmogelijkheden van gewricht(en) zullen worden onderzocht, naast het omliggende weefsel (spieren en pezen).

Zenuwstelsel

De functieonderzoeken van het zenuwstelsel zijn talrijk. De huisarts zal eventueel een algemeen onderzoek doen naar de kracht, coördinatie en evenwichtsfuncties. Misschien wordt u gevraagd om met uw wijsvinger en met de ogen dicht het puntje van uw neus aan te raken. Ook het gezichts- en reukvermogen worden getest, net als de tastzin. Afhankelijk van de klachten kan de huisarts besluiten tot een algemene geheugentest. Ook de reflexen komen misschien aan bod, zoals de kniepeesreflex. Verder kunnen tekenen van depressie worden opgespoord door bijvoorbeeld te vragen naar de vitaliteit en het slaappatroon.

Rectum en voortplantingsorganen

Als daar aanleiding toe is, zal de huisarts mogelijk onderzoek doen naar het rectum en de voortplantingsorganen.

Lees verder
> Röntgencontrastfoto - werking, toepassingen, risico's en werkwijze
> Afspraak voor röntgenonderzoek - patiëntenwijzer
> CT-scan - werking, toepassing, risico's en werkwijze
> Echografie - werking, toepassingen en werkwijze
> Röntgenfoto - werking, toepassing, risico's en werkwijze

Bronvermelding

. https://www.henw.org/artikelen/de-waarde-van-de-anamnese

. https://www.ziekenhuis.nl/onderzoek-diagnose/a/anamnese/welke-vragen-kan-een-arts-stellen-tijdens-anamnese/item27148

. https://www.decoassistent.nl/anamnese

Fotoverantwoording

. Inleidingsfoto: Oscar Salem, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

. Identify the image source as Atlantic Training and link that text to http://www.atlantictraining.com/shop/c-drugs-and-alcohol-99-1.html on the same page that uses this image., CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

. Josie Kemp, U.S. Air Force, Public domain, via Wikimedia Commons

. Feen, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons