Bang voor spinnen?

 

Bang voor alles met acht pootjes? Veel mensen hebben er in het dagelijks leven last van. Vanwaar die angst? Liefhebbers van spinnen - jazeker, die zijn er - vragen zich dat serieus af. Zoals terrariumbezitters die zelfs een vogelspin over een arm durven laten lopen. Veel mensen vinden spinnen griezelige beesten met veel te veel poten die ook nog eens 'begroeid' zijn. In Nederland betreft het met name de angst voor huisspinnen en wolfspinnen, hoewel velen het verschil niet zien. Deze achtpoten behoren tevens tot de grootste spinnen in deze contreien. Een van de oorzaken van die angst is het feit dat spinnen plotseling uit het niets tevoorschijn komen terwijl ze hun uiterlijk niet mee hebben.

Inhoud

* Van huisspin tot wolfspin

* Spinnen komen overal voor

    * Geen gelukssymbool

* Spinnenfobie

    * Spin als huisdier

* Beet van de spin

    * Gevaarlijk

Van huisspin tot wolfspin

Doorgaans zijn huis- en wolfspinnen zwart tot donkerbruin. Plotsklaps komen ze in zicht en steken vaak grillig af tegen een hagelwitte muur. Voor de meeste mensen heeft dat iets bedreigends. Daarnaast kunnen spinnen zich onversaagd gedragen door bijvoorbeeld hun voorpoten op te richten. Of ze laten hun cheliceren (gifkaken) duidelijk zien. Wel eens van sissende spinnen gehoord? Jazeker, ze bestaan. Daarnaast zijn er spinnensoorten met een spanwijdte - dus inclusief de poten - tot wel dertig centimeter, wat je noemt ongehoord groot. In Nederland komen dat soort ‘monsters’ echter niet voor. Al met al zijn het wetenswaardigheden die niet voor ze spreken.

Spinnen komen overal voor

Spinnenweb

Aan spinnen valt niet te ontkomen. Ze zijn in de hele wereld nadrukkelijk aanwezig. Feit is dat - ook in Nederland - op elke vierkante meter spinnen rondlopen, van (minuscuul) klein tot ‘groot’. De angst voor spinnen heeft voor een deel te maken met het gegeven dat in onze contreien geen grote spinnen voorkomen, zoals de vogelspin of de tarantula. De huisspin behoort hier tot de grootste spinnen. En daar hebben veel mensen al danig mee te stellen. Het helpt niet als ze weten dat we zonder deze ijverige jagers veel meer last zouden hebben van vliegen en muggen. 

Geen gelukssymbool

De spin symboliseert dreiging, venijn, drift. Weinigen beschouwen de spin als een gelukssymbool. Hun uiterlijk hebben ze dan ook niet mee. Behaard als ze zijn verschijnen ze uit onvermoede hoeken en uit de kleinste gaten. Berucht is de herfst - het paarseizoen - een periode waarin de angst voor spinnen pieken kent. 

Spinnenfobie

Scytodes (lijmspuiter)

Wanneer de angst voor spinnen ziekelijke proporties aanneemt, is er sprake van een spinnenfobie. Bij ongeveer 5 procent van de Nederlandse bevolking is dat het geval. Deze extreme angst heeft mede te maken met het gegeven dat in Nederland geen grote, gevaarlijke of levensbedreigend giftige spinnensoorten leven, zoals in de tropen. In landen waar de giftigste en gevaarlijkste spinnen rondkruipen zijn de mensen het minst bang voor spinnen.

Spin als huisdier

In sommige culturen worden spinnen als een lekkernij beschouwd, met name de vogelspinnen Sommige mensen nemen een spin als huisdier, al dan niet in een terrarium. Door hun gedrag en uiterlijk worden spinnen vaak in verband gebracht met dreiging, gevaar en nijd. ‘Zo nijdig als een spin’, ‘spinnenkop’ of ‘spinnig gedrag’ zijn slechts enkele van de vele uitdrukkingen die de spin in een kwaad daglicht stellen.

Beet van de spin

Tarantula, Bangladesh

Bijtende spinnen? Daar hoeft men in Nederland niet echt bang voor te zijn. De beet van een inheemse ‘Nederlandse’ spin kan hooguit aanvoelen als een speldenprik, afhankelijk waar de spin bijt, zoals in het dunne vel tussen de vingers. Overigens bijten huisspinnen wel degelijk, hoewel vaak het tegendeel wordt beweerd. In de hand, tussen de vingers en op andere plaatsen kunnen hun kaken door de huid dringen.

Gevaarlijk

Ook de grote spoorspin staat erom bekend dat hij flink kan bijten. En uiteraard de (nog steeds) exotische zwarte weduwe, die oorspronkelijk alleen in Mexico en het zuiden van de VS leefde maar inmiddels een wereldwijde opmars maakt, mede door de klimaatverandering en het intercontinentaal goederentransport. Haar beet is ronduit gevaarlijk, hoewel feitelijk alleen voor kwetsbare groepen, waaronder kinderen, ouderen en zieken. De grotere Zuid-Europese spinnen, zoals de tarantula (Lycosa tarantula) en de valse wolfspin (Zoropsis spinimana) rukken door het veranderende klimaat steeds verder op naar het noorden.

Lees verder
> De gewone mijnspin (Atypus affinis) lijkt op een vogelspin
> Spinnen - de wolven van de insectenwereld
> De grote spoorspin (Cheiracanthium punctorium) is een agressieve renspin
> De dodelijke Australische tunnelwebspin (Atrax robustus)
> Spinnen zijn geen insecten

Fotoverantwoording:

. Inleidingsfoto: Springspin; Plexippus_petersi_(springspin) Basile Morin, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

. Sudzie, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

. Vengolis, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

. Apu Jaman, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons