Wie kent hem niet, de guitige ‘roadrunner’ uit de tekenfilmserie van Looney Tunes. De renkoekoek die prairiewolf Wile E. Coyote steeds te snel af is. Deze grondvogel met de grappige ‘ongekamde’ kuif, het gestroomlijnde lichaam en de bijna overdreven lange staart houdt niet van vliegen. Hij vertoeft liever op de grond, is zeer snel en de schrik van slangen, (vogel)spinnen, insecten en muizen. De grote renkoekoek komt alleen in het zuidwesten van Noord-Amerika voor, en oostwaarts tot in Louisiana, waar het warm en droog is. Hij kan hard rennen, heel hard, en maakt daarbij zigzaggend soms zelfs sprongen van wel drie meter hoog. Met zijn sterke snavel en krachtige poten is hij elke prooi in een oogwenk de baas.
Inhoud
* Taxonomische indeling van de grote renkoekoek (Geococcyx californianus)
* Leefwijze
* Tam
* Warme, droge gebieden
* Kenmerken van de grote renkoekoek (Geococcyx californianus)
* Poten en snelheid
* Hals, kuif en verenkleed
* Staart
* Lichaamstemperatuur
* Legsel
* Jacht en voedsel
* Voortplanting
* Verspreiding
* Belangrijke kenmerken van de grote renkoekoek (Geococcyx californianus)
Taxonomische indeling van de grote renkoekoek (Geococcyx californianus)
De grote renkoekoek behoort tot de klasse van de Aves (vogels), de orde van de Cuculiformes (koekoeksvogels), de familie van de Cuculidae (koekoeken), het geslacht Geococcyx (renkoekoeken) en de soort Geococcyx californianus. Er zijn twee soorten renkoekoeken: de grote renkoekoek (Geococcyx californianus) en de kleine renkoekoek (Geococcyx velox). De grote renkoekoek wordt ook wel haankoekoek of Californische grondkoekoek genoemd.
Leefwijze
Grote renkoekoek (Geococcyx californianus) |
Tam
In de Verenigde Staten worden jonge renkoeken wel eens uit hun nest gehaald en thuis grootgebracht. Ze worden dan zeer tam en blijven, net als katten, altijd in de buurt van de woning waar ze zijn opgegroeid of gewend zijn.Warme, droge gebieden
De grote renkoekoek (Geococcyx californianus) komt voornamelijk in het zuidwesten van Noord-Amerika voor. Overdag is het er droog en heet. Daar staat tegenover dat het er ’s nachts heel koud kan worden. Toch verbruikt de grote renkoekoek ’s nachts niet veel energie om zijn lichaamstemperatuur op peil te kunnen houden. Bij deze grondvogel daalt de lichaamstemperatuur enigszins, waarna hij verstart. ’s Ochtends heeft hij tijd nodig om weer energiek en vitaal te worden, alsof hij uit een korte winterslaap komt. Voor natuurlijke vijanden, en dat zijn er niet veel, is dat uiteraard het moment om toe te slaan en de grote renkoekoek te verschalken, zoals de prairiewolf. Merkwaardig genoeg kan Wile E. Coyote uit de beroemde tekenfilms hem dan niet vinden.Kenmerken van de grote renkoekoek (Geococcyx californianus)
Parmantig, olijk, aandoenlijk, lieflijk, slim en zo snel als de wind… het zijn allemaal typeringen die bij de grote renkoekoek met de guitige kuif passen.Poten en snelheid
Zijn stevige, sterke poten zijn voorzien van twee tenen voor en een teen naar achteren wijzend. De poten lijken op wieltjes als hij met tien passen per seconde een snelheid van wel 25 kilometer per uur kan halen. Tijdens een sprint is ooit een topsnelheid van 42 km/u gemeten. In 1988 was dat overigens het werelduurrecord hardlopen op de 100 meter. De grote renkoekoek kan sprongen maken van wel drie meter hoog. Deze grondvogel is 50-60 cm lang en weegt tot 350 gram.Hals, kuif en verenkleed
Grote renkoekoek (Geococcyx californianus) |
Staart
De staart kan zo lang worden als zijn lichaam en is een uitstekend hulpmiddel om tijdens het rennen van richting te veranderen en in evenwicht te blijven.Lichaamstemperatuur
De natuur heeft overal een antwoord op, zo blijkt. Want tussen de vleugels aan de rugkant bevindt zich een donkere huidvlek. Hiermee wordt zonnewarmte opgevangen, een soort zonnecellen. De huid en het bloed warmen aldus snel op na een koude nacht als de lichaamstemperatuur van de grote renkoek is gedaald om energie te sparen.Legsel
De grote renkoek heet niet voor niets koekoek. Vrouwtjes leggen soms eieren in elkaars nest. Een legsel bevat drie tot zeven en soms zelfs tien witachtige eieren.Jacht en voedsel
Grote renkoekoek (Geococcyx californianus) |
Voortplanting
Grote renkoeken zijn solitair, maar in de broedtijd blijven ze als paartje hun leven lang bij elkaar. Met een apart geluidje - ‘koekoe’ - lokt hij het vrouwtje zijn territorium in. Gedurende de balts richt hij zijn kuif zo hoog mogelijk op, wipt met zijn staart, stampt met zijn poten op de grond, buigt voor haar en maakt allerlei krassende, gorgelende geluiden. Curieus is dat het mannetje het vrouwtje daarbij prooi aanbiedt. Daar mag ze echter pas van eten als ze met hem gepaard heeft. Het vrouwtje bouwt haar eigen nest, in tegenstelling tot de meeste andere koekoeksoorten. Nesten vindt men vooral in cactussen en laag struikgewas. Het komt voor dat er in het nest eieren van twee vrouwtjes liggen. Het bouwsel ziet er korfachtig uit, gemaakt van twijgen, takjes en zelfs slangenhuid. Na 20 dagen komen de drie tot zeven eieren uit. De jonge vogels zijn zwart en hebben bij het uitkomen geen veren. Beide ouders voeren ze met kleine hagedissen, spinnen en insecten. Zelfstandig zijn ze na ongeveer vier weken.Verspreiding
Grote renkoekoek (Geococcyx californianus) |
Belangrijke kenmerken van de grote renkoekoek (Geococcyx californianus)
- Lengte: tot 60 cm, de staart is 20 cm lang.
- Gewicht: tot 350 gram.
- Snelheid: gemiddeld 25 km/u, in een sprint tot wel 40 km/u.
- Geslachtsrijp: na 1 jaar.
- Broedtijd: maart-april.
- Legsel: 3 tot 7 eieren.
- Broedtijd ca. 20 dagen.
- Gedrag: solitair, ze vormen echter in de broedtijd paartjes voor het leven.
- Geluiden: krassen, gorgelen, soms huilende, rauwe geluiden, en ze kunnen koeren als duiven.
- Voedsel: insecten, spinnen, kleine knaagdieren, vogels, vruchten, aas.
- Verwante soorten: o.a. de kleine renkoekoek (Geococcyx velox).
Lees verder
> Alpenkraai - leefwijze, voortplanting en verspreiding
> Waarom zingen vogels zo verschillend?
> De kauw (Corvus monedula) - een luidruchtige verzamelaar
> Eenvoudige indeling van het dierenrijk
> De raaf (Corvus corax) - een meesterlijke luchtacrobaat
Bronvermelding
Fotoverantwoording
. Inleidingsfoto: renkoekoek ofwel 'roadrunner'; United States Air Force Academy, Public domain, via Wikimedia Commons
. Lip Kee from Singapore, Republic of Singapore, CC BY-SA 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0>, via Wikimedia Commons
. Robb Hannawacker, while working for Joshua Tree National Park, Public domain, via Wikimedia Commons
. Robb Hannawacker, while working for Joshua Tree National Park, Public domain, via Wikimedia Commons
. Joshua Tree National Park, Public domain, via Wikimedia Commons
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.