Celecoxib - pijnstiller (NSAID) bij artrose en reumatoïde artritis

Celecoxib wordt voornamelijk voorgeschreven bij artrose en reumatoïde artritis, maar ook bij veel andere aandoeningen, zoals de ziekte van Bechterew. Het betreft een krachtige NSAID, een zogeheten COX 2-remmer, en is ontstekingsremmend, koortsverlagend en pijnstillend. Mijd celecoxib bij hoge bloeddruk. Extra controle van de bloeddruk is bij inname van dit middel sowieso noodzakelijk, aangezien celecoxib de bloeddruk kan verhogen. Celecoxib kent nogal wat bijwerkingen, zoals maag-darmklachten en huiduitslag. Bovendien zijn er veel wisselwerkingen met andere medicijnen. Ook bestaat er een risico op cardiovasculaire afwijkingen. Daarnaast kan de werking van bètablokkers verminderen bij gebruik van deze pijnstiller.

Inhoud

* Wat is celecoxib?

    * Selectieve COX 2-remmer

* Wanneer wordt celecoxib voorgeschreven?

* Werking van celecoxib

    * Alcohol en zelfzorgmedicijnen

* Gebruik geen celecoxib bij de volgende aandoeningen

    * Dosering

* Gevaren van celecoxib

    * Bijwerkingen

* Wisselwerking met andere medicijnen

* Zwangerschap

    * Enkele algemene regels

Wat is celecoxib?

Celecoxib is in de handel onder de merknamen Celebrex en het merkloze Celecoxib. Het middel is in 2000 in Nederland geregistreerd (internationaal sinds 1998). Deze NSAID is alleen op recept verkrijgbaar in capsules van 100 of 200 mg, en is koortsverlagend, ontstekingsremmend en pijnstillend. De relatief zware pijnstiller is een zogeheten selectieve COX 2-remmer en een NSAID (non-steroidal anti-inflammatory drug), waartoe ook diclofenac, ibuprofen en etoricoxib behoren. Een van de voordelen van celecoxib als COX 2-remmer is dat de bijwerkingen van het maag-darmkanaal minder uitgesproken zijn.

Selectieve COX 2-remmer

‘COX’ is de afkorting van cyclo-oxygenase. Dit enzym zet fysiologische processen in werking waaruit de hormoonstoffen prostaglandinen voortkomen, die een cruciale rol vervullen bij pijn en het verwijden van de bloedvaten. De zogeheten cyclo-oxygenaseremmers, onderverdeeld in COX-1 en COX-2, zijn om die reden ook ontstekingsremmend. Niet-selectieve NSAID’s staan erom bekend dat ze maag-darmklachten veroorzaken, zoals een hoge maagzuurproductie, aangezien ze de aanmaak van COX-1 frustreren, een enzym dat het maagslijmvlies beschermt. De selectieve COX 2-remmers, zoals celecoxib maar bijvoorbeeld ook etoricoxib, grijpen daarentegen niet of minder in op COX-1, dat immers het maagslijmvlies beschermt en de normale  maagfunctie niet belemmert.

Wanneer wordt celecoxib voorgeschreven?

Celecoxib wordt bij veel aandoeningen voorgeschreven. De belangrijkste zijn artrose (symptomatische behandeling), de ziekte van Bechterew en reumatoïde artritis, ofwel chronische gewrichtsontstekingen. Celecoxib vermindert stijfheid en pijn in de gewrichten. Het middel wordt ook voorgeschreven bij jicht en wervelaandoeningen (rugpijn). Soms ook bij ernstige en pijnlijke menstruatieklachten met veel bloedverlies en krampen. Verder wordt celecoxib ook gegeven bij postoperatieve pijn. Neem celecoxib niet langer dan twee weken in. Verlaag de dosis zodra de klachten verminderen. Doe dit in samenspraak met de arts. 

Werking van celecoxib

Gewrichtsklachten zullen verminderen bij artrose en reumatoïde ongemakken. De werking van celecoxib begint ongeveer 1 uur na inname en houdt tussen de 12 en 24 uur aan. Ook de zwellingen en ontstekingsreacties, zoals roodheid, zullen snel minder worden. Dat geldt ook voor klachten als gevolg van overbelasting, irritaties en de zogeheten steriele ontstekingen door gewrichtsaandoeningen. Na een of enkele dagen zullen de klachten grotendeels verdwijnen. Zoals etoricoxib, diclofenac en ibuprofen heeft het gebruik van celecoxib bij mensen met gewrichtsaandoeningen ook een sociale component. Een factor die vooral ook bij ouderen van belang is. Bezoekjes, zoals verjaardagen, en een middagje winkelen zullen immers minder belastend zijn. Een onwenselijk aspect is echter dat deze NSAID om genoemde redenen mogelijk preventief wordt geslikt en er gewenning ontstaat, waarbij onnodig meer van het middel wordt ingenomen om het gewenste effect te verkrijgen.

Alcohol en zelfzorgmedicijnen

Hoewel celecoxib een selectieve COX 2-remmer is, en dus COX-1 dat het maagslijmvlies beschermt met rust laat, kunnen er toch maagklachten ontstaan met bloedingen en ontstekingen. Alcohol wordt in dat opzicht ontraden, aangezien het de kans op maagklachten vergroot. Wie eerder maagaandoeningen heeft doorgemaakt, ouder is dan 60 jaar en antistolling gebruikt, dient een maagbeschermer te nemen bij gebruik van celecoxib. Alvorens de arts u celecoxib voorschrijft, is het belangrijk dat hij weet welke zelfzorgmedicijnen u slikt. Dat geldt zeker voor de pijnstillers diclofenac, ibuprofen, naproxen en andere vrij verkrijgbare NSAID’s.

Gebruik geen celecoxib bij de volgende aandoeningen

Er zijn enkele aandoeningen waarbij het belangrijk is dat u celecoxib niet gebruikt. Dat geldt ook indien u overgevoelig bent voor een van de stoffen in het middel. Lees dus goed de bijsluiter door. Daarnaast is celecoxib gecontra-indiceerd bij onder andere de volgende aandoeningen en klachten:

• overgevoeligheid voor sulfonamiden;
• maagzweer of andere maag-darmaandoeningen, ook de doorgemaakte;
• geschiedenis van gastro-enterale bloedingen;
• decompensatio cordis (hartfalen);
• ischemische hartaandoeningen, zoals angina pectoris;
• lever- en nierfunctiestoornissen;
• neuspoliepen;
• rhinitis (na gebruik van aspirine of andere NSAID’s);
• cerebrovasculaire aandoeningen;
• hoge bloeddruk (extra controles zijn noodzakelijk).

Dosering

Het is aan de arts om de dosering voor te schrijven. De werking treedt na 1 tot 2 uur in en houdt 12 tot 24 uur aan. Wilt u stoppen met het medicijn? Dat kan in een keer, maar wel in samenspraak met de arts. Indien u celecoxib vergeten bent als u het medicijn 1 keer per dag gebruikt, en er zit minder dan 8 uur tussen, neem de dosis dan alsnog in. Anders overslaan. Gebruikt u celecoxib 2 x daags en zit er tussen de vergeten en de volgende dosis minder dan 4 uur? Neem de dosis dan eveneens alsnog in. Anders overslaan. Neem deze pijnstiller tijdens of na de maaltijd, dat verkleint het risico op maagklachten. Ook kunt u alleen de inhoud van de capsule innemen, bijvoorbeeld als u moeite hebt met het slikken van pillen en capsules.

Gevaren van celecoxib

Celecoxib is een NSAID en kent veel bijwerkingen, die echter niet bij iedereen hoeven op te treden. Weet dat celecoxib de bloeddruk kan verhogen. Tussentijdse controle is dan ook noodzakelijk. Ook kan het middel de werking van bloeddrukverlagers negatief beïnvloeden. Verder zijn cardiovasculaire nevenwerkingen bekend, naast gastro-enterale klachten, waaronder bloedingen. Let op met alcohol, dat de maagwand sowieso irriteert. Hetzelfde geldt voor gekruide maaltijden. Hieronder volgt een kleine greep uit de lange lijst met mogelijke bijwerkingen. De opsomming is zeker niet uitputtend, maar geeft alleen een algemeen beeld. Lees de bijsluiter. Indien u andere klachten hebt waarvan u denkt dat ze door celecoxib zijn veroorzaakt, geef dat dan door aan de huisarts. Dat geldt ook voor mogelijke wisselwerkingen met andere medicijnen.

Bijwerkingen

• maag-darmklachten, zoals braken, diarree, maar ook obstipatie en misselijkheid;
• duizeligheid;
• hoofdpijn;
• verhoogde bloeddruk;
• visusklachten, zoals dubbelzien;
• griepachtige klachten (hoesten, rhinitis);
• vermoeidheid;
• depressiviteit en andere psychische klachten, waaronder slapeloosheid, verwardheid, nervositeit, angst, hallucinaties;
• gewrichtspijn;
• verlies van geur en smaak;
• verminderde vruchtbaarheid;
• haaruitval;
• hartkloppingen, pijn op de borst, versnelde hartslag (sinusritme);
• hart- en vaataandoeningen, waaronder ventriculaire en supraventriculaire hartritmestoornissen;
• risicofactoren zijn onder andere een hoog cholesterolgehalte, roken en een doorgemaakt hartinfarct. Mogelijk schrijft de arts in die gevallen een andere pijnstiller voor. Dat geldt met name als men celecoxib lang (weken) gebruikt;
• negatieve invloed op bloeddrukverlagers.

Wisselwerking met andere medicijnen

Celecoxib heeft negatieve wisselwerkingen met andere geneesmiddelen. Met name bij ouderen is het belangrijk dat ze een maagbeschermer nemen. Zeker als er antistolling is voorgeschreven of als er sprake is van een doorgemaakte gastro-enterale aandoening. Belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen zijn onder meer:

• anticoagulantia, zoals aspirine, edoxaban en bijvoorbeeld fenprocoumon (risico op bloedingen en andere bijwerkingen);
• diuretica (plastabletten);
• ACE-remmers (hartmedicijnen);
• andere NSAID’s, zoals diclofenac, ibuprofen, etoricoxib en nabumeton;
• bètablokkers, zoals metoprolol. Dit geldt met name bij hartfalen en hoge bloeddruk;
• medicijnen tegen depressiviteit;
• medicijnen tegen bipolaire stoornissen, zoals lithium;
• bepaalde reumamedicatie, zoals methotrexaat.

Zwangerschap

Gebruik celecoxib zeker niet in de laatste 3 maanden van de zwangerschap. Dit is schadelijk voor de baby. Neem het middel in alle andere gevallen in samenspraak met de arts. De algemene regel is dat celecoxib niet veilig is in de zwangerschap. Meld uw arts als u zwanger bent, wilt worden of als die wens er in de nabije toekomst is. Bij borstvoeding kunt u celecoxib veilig innemen.

Enkele algemene regels

• Door het risico op gastro-enterale problemen is het beter om een maagbeschermer te gebruiken, dat geldt zeker voor ouderen (> 60).
• Bij eerder doorgemaakte gastro-enterale problemen is eveneens extra aandacht nodig, onder andere een maagbeschermer is dan raadzaam.
• Antistolling kan ernstige wisselwerkingen hebben met celecoxib.
• Pas op met alcohol en gekruid eten (irriteert de maag).
• Celecoxib kan de bloeddruk verhogen en medicijnen tegen hoge bloeddruk negatief beïnvloeden.
• Gebruik het middel niet in de zwangerschap.
• Aan celecoxib kleven cardiovasculaire risico’s.
• Verlaag de dosis bij vermindering van de klachten. In principe niet langer dan twee weken gebruiken en in samenspraak met de arts.

Lees verder
> Zijn NSAID's gevaarlijk?
> Wat is het verschil tussen opioïden en niet-opioïde pijnstillers?
> Eerste bezoek aan de huisarts - anamnese en onderzoek

Bronvermelding

.https://www.apotheek.nl/medicijnen/celecoxib

.https://nl.wikipedia.org/wiki/Celecoxib

.https://www.geneesmiddeleninformatiebank.nl/nl/rvg116717

Fotoverantwoording

.Christine Dela Cerna, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

.MorgueFile : see [1], CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

.Tom Varco, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

.Katy Warner from Orlando, FL, USA, CC BY-SA 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0>, via Wikimedia Commons