Mukta hasta sirsasana (bevrijdende hoofdstand)

Mukta hasta sirsasana is een van de vele hoofdstanden, beter gezegd varianten, die deel uitmaken van de sirsasana-cyclus. Deze hoofdstand wordt ook wel raja sirsasana genoemd en straalt kracht, schoonheid en beheersing uit. Ook in deze yogahouding rust het lichaamsgewicht op de handen (gestrekte armen) en het hoofd. Het is tevens een van de moeilijkste varianten om het evenwicht te bewaren. De voordelen zijn vergelijkbaar met alle andere sirsasana’s, zoals een goede doorbloeding van de benen, schildklier en hersenen. Mukta hasta sirsasana is de ideale yogahouding tegen spataderen. Het verjongende effect ervan is onder andere vermeld in het Indiase yogaboek Gheranda-samhita en wordt daarin de ‘koning van de yogahoudingen’ genoemd. Mijd deze krachtige yogahouding bij een onstabiele bloeddruk, hartaandoeningen, rug- en nekproblemen en tijdens de zwangerschap.

Inhoud

* Achtergrond van mukta hasta sirsasana (bevrijdende hoofdstand)

* Technische aspecten

* Let op het volgende

    * Bloedstuwing

* Voordelen van mukta hasta sirsasana (bevrijdende hoofdstand)

    * Kundalini-yoga

    * Therapeutische toepassingen

Achtergrond van mukta hasta sirsasana (bevrijdende hoofdstand)

Het sanskriet-woord mukta betekent ‘vrij’ of ‘bevrijdend'. Hasta wil zeggen ‘hand’. Sirsa is een ander woord voor hoofd. Asana betekent ‘(zit)houding’. Mukta hasta sirsasana is een van de moeilijkste yogahoudingen uit de sirsasana-cyclus, die uit veel hoofdstanden bestaat. In deze asana strekt u de armen voor u uit. De handen rusten met de handpalmen en later met de handruggen op de vloer, waardoor de houding aanvoelt of u zonder handen de hoofdstand uitvoert. De benaming ‘bevrijdende hoofdstand’ refereert daar ook aan. De Gheranda-samhita, een klassieke Indiaas yogahandboek, noemt sirsasana (hoofdstand), en de vele varianten, ‘koning van de yogahoudingen’.

Technische aspecten

Bevrijdende
hoofdstand

Mukta hasta sirsasana wordt in hatha-yoga ook wel raja sirsasana (koninklijke hoofdstand) genoemd. Begin er pas aan als u de gewone hoofdstand goed beheerst, aangezien u tijdens de uitvoering ervan weinig steun hoeft te verwachten van de handen, al doet de eerste indruk misschien anders vermoeden.

1. Ga in tadasana (berghouding). Houd de voeten bij elkaar, de rug recht, de armen losjes langs de heupen. Bereid u mentaal voor op mukta hasta sirsasana.
2. Ga geknield op een yogamat of deken zitten.
3. Buig naar voren en plaats het hoofd op de vloer (topje van het hoofd, dus niet het achterhoofd of het voorhoofd).
4. Strek de armen voor u uit, op schouderbreedte en evenwijdig aan elkaar. De handpalmen rusten op de vloer.
5. Zorg ervoor dat de romp verticaal op de vloer staat, houd de benen gestrekt. Het lichaam vormt nu een driehoek.
6. Breng de benen omhoog tot ze gestrekt horizontaal hangen en in een hoek van negentig graden met de romp. Blijf even in deze houding en adem rustig door in de volledige yoga-ademhaling. Hervind steeds uw evenwicht alvorens u verder gaat.
7. Steek de benen recht omhoog, corrigeer evenwichtsproblemen met de handpalmen, benen en romp.
8. Draai de handen om en plaats de handruggen op de vloer.
9. Blijf ongeveer een minuut in mukta hasta sirsasana, of naargelang uw capaciteiten.
10. Kom in omgekeerde volgorde terug in tadasana (berghouding).
11. Ontspan grondig in savasana (lijkhouding).

Let op het volgende

Als u de sirsasana-cyclus beheerst, kunt u moeiteloos van de ene naar de andere variant bewegen door alleen de armen en handen te verplaatsen. In geval van de ‘bevrijdende hoofdstand’ lukt dat vanuit salamba sirsasana III het makkelijkst. Let er bij mukta hasta sirsasana op dat uw evenwichtsgevoel goed ontwikkeld is. Zorg ervoor dat de armen altijd gestrekt blijven, handruggen op de vloer. Oefen eventueel bij een muur om een mogelijke valpartij te vermijden. Of met een partner die uw bewegingen corrigeert. Het bekken mag niet naar voren of naar achteren kantelen. Plaats het hoofd recht op de mat (niet het voor- of achterhoofd).

Bloedstuwing

Denk aan deze belangrijke details om bloedstuwing naar het hoofd en de ogen te voorkomen. En aldus ook hoofdpijn en rugpijn. Ook de nek en schouders worden bij een verkeerde hoofdstand teveel belast. Bij de correcte uitvoering van deze variant voelt het lichaam licht en ontspannen. Sommige yogi’s gebruiken de klassieke hoofdstand, of een van de varianten, als meditatiehouding.

Voordelen van mukta hasta sirsasana (bevrijdende hoofdstand)

In de hoofdstand wordt de bloedsomloop als het ware omgedraaid, waarbij de zwaartekracht in omgekeerde richting plaatsvindt. Deze asana ontlast aldus het hart; het bloed kan vrij naar de hersenen stromen. Dit waarborgt hernieuwde vitaliteit en maakt korte metten met vermoeidheidsklachten. De bloedvaten in de benen wordt ontlast, wat de druk wegneemt en spataderen doet verdwijnen of voorkomen. Ook de hypofyse, schildklier en pijnappelklier worden goed doorbloed, wat mede de groei, energie en gezondheid in het algemeen bevordert. In het verlengde daarvan biedt de hoofdstand vaak soelaas bij mensen die lijden aan slapeloosheid en geheugenverlies. Mijd deze yogahouding bij verkoudheid, hoofdpijn, oorpijn, oogaandoeningen, gewrichtsklachten (nek, schouders en rug), hoge en lage bloeddruk, hartklachten en tijdens de zwangerschap.

Kundalini-yoga

In kundalini-yoga worden de hoofdstanden, en dus ook deze variant, gebruikt om de seksuele energie te veranderen in spirituele energie. Daarnaast opent deze oefening de Ajna-chakra, ook wel Derde Oog genoemd (intuïtie). Enkele van de belangrijkste gezondheidsvoordelen van de ‘bevrijdende hoofdstand’ zijn de positieve cardiovasculaire effecten, een ontlasting van het lymfestelsel en een verbetering van alle effecten die betrekking hebben op de hersenen, zoals vitaliteit, geheugen en concentratievermogen.

Therapeutische toepassingen

Mukta hasta sirsasana wordt als ondersteunende therapie gebruikt bij onder andere de volgende aandoeningen:

• spataderen;
• vermoeidheid;
• slecht concentratievermogen;
• fysieke en mentale onbalans;
• stress;
• obstipatie;
• menopauzale klachten, zoals opvliegers;
• onevenwichtige stofwisseling (schildklier, hypofyse);
• geheugenverlies;
• slapeloosheid;
• neurastenische klachten;
• astma;
• gebrek aan vitaliteit.

Lees verder
> Eka pada viparita dandasana II
> Dandasana (stokhouding)
> De juiste meditatiehouding kiezen
> Eka pada koundinyasana I (albatroshouding)
> Salamba sirsasana III (hoofdstand)

Bronvermelding

.‘Sport und Yoga’, Selvaraja Yesudian, Verlag Eduard Fankhauser, Thiele

.‘Light on Yoga’, B.K.S. Iyangar, George Allen & Unwin, Londen

.Ghranda-samhita, SrisaChandra Vasu, Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer

Fotoverantwoording

.Lilianwhite, CC BY 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/4.0>, via Wikimedia Common

.sMarcocarvalho, CC BY 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/3.0>, via Wikimedia Commons