De juiste meditatiehouding kiezen

Iedereen die aan yoga doet, kent waarschijnlijk het Sanskriet-woord asana, ofwel '(zit)houding'. Ruimer genomen wordt daarmee een reeks yogaoefeningen aangeduid, veelal ten behoeve van de gezondheid en voor een betere conditie. Om te mediteren is een aantal yogahoudingen geschikt, ofwel gunstig om in te mediteren. De lotushouding (padmasana) is een van de bekendste. Ook lopend mediteren is een mogelijkheid, zoals in het zenboeddhisme en in de christelijke kloosters gebruikelijk is.

Inhoud

* Geschikte zithouding

    * Enkele voorwaarden

* Liggend mediteren?

* Gekruiste benen

* Lopend mediteren

    * Voor zeer actieve mensen

* Geloofsmeditatie

* Orthodoxe yoga

Geschikte zithouding

Padmasana (lotushouding)

Wie wil mediteren zal behoefte hebben aan een geschikte lichaams- ofwel zithouding. Natuurlijk zijn ook het tijdstip, zoals ’s ochtends en ’s avonds, de plaats en de adembeheersing belangrijke factoren. Zorg dus altijd voor een meditatieplekje waar u rustig kunt zitten, zonder gestoord te worden. Voor velen is een hoekje in de slaapkamer geschikt. Wie ruim woont, kan zelfs een aparte kamer tot meditatieruimte inrichten. Het vinden van de geschikte zithouding om in te mediteren is voor de meeste beginnelingen een van de moeilijkste aspecten.

Enkele voorwaarden

Mediteren kan in de 'moeilijke' lotushouding, geknield of desnoods simpelweg in een stoel. Het kan allemaal, mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Het is bijvoorbeeld belangrijk dat het hoofd en de rug recht blijven. Zorg ook voor symmetrie, iets waar de lotushouding volledig aan voldoet. Symmetrie in de zithouding is belangrijk. U ervaart het lichaam dan als een gesloten geheel, een circuit van krachten waarbij het lichaam enigszins gespannen is, om alert te blijven, en tegelijkertijd aangenaam ontspannen aanvoelt.

Liggend mediteren?

De liggende houding is in principe niet geschikt. Liggend heeft men de neiging om in slaap te vallen, omdat we gewend zijn om in een lighouding te slapen. Velen zullen dan voortdurend wakker proberen te blijven. Indien u in de zithouding door gebrek aan conditie de rug niet recht kunt houden, of rugpijn krijgt, leun dan in de beginfase met de rug tegen een muur, bijvoorbeeld met een kussen in de lage rugholte. 

Gekruiste benen

Siddhasana in jnana mudra

Houd het hoofd iets naar voren gebogen, de ogen dicht of half geloken indien u bijvoorbeeld naar een kaarsvlam of een voorwerp staart. De handen houdt u op schoot, de rechterhandrug in de linkerhandpalm. In de lotushouding, en de daarvan afgeleide meditatiehoudingen, kunt u de handen ook op de knieën laten rusten, eventueel in jnana mudra. Kruis de benen bij de enkels als een rechte, harde stoel geschikter voor u is dan de lotushouding of de kleermakerszit. Steun de rug eventueel tegen de rugleuning. Gekruiste benen (enkels) zijn belangrijk om ervoor te zorgen dat de energie (prana) die tijdens meditatie wordt opgewekt in het lichaamscircuit blijft. Hiermee voorkomt u verspilling van vitaliteit.

Lopend mediteren

In het traditionele zenboeddhisme mediteren de monniken urenlang in dezelfde zithouding. Ook lopend mediteren is in zen heel gebruikelijk. Overigens zijn de lange gangen rondom een binnentuin in de christelijke kloosters mede voor dat doel gebouwd. De meningen zijn echter verdeeld over de vraag of men in beweging het fysieke lichaam kan loslaten ofwel ‘vergeten’, dit in tegenstelling tot de zittende meditatiehouding waarbij het lichaam volledig ontspannen maar toch alert tot rust is gebracht. Lang in een van de klassieke meditatiehoudingen zitten vergt wel een bepaald conditieniveau, die met yogaoefeningen spelenderwijs wordt opgebouwd.

Voor zeer actieve mensen

Lopend mediteren kan heel geschikt zijn voor mensen die van nature zeer actief en wispelturig zijn. Denk daarbij aan rustig en ritmisch heen en weer lopen (ijsberen) of gewoon een wandelingetje in de natuur, zoals in een bos of op een verlaten strand. Aldus kan men tot een zekere mate van rust en verdieping komen.

Geloofsmeditatie

Liggend mediteren

Liggend mediteren heeft onderwerping in zich, geschikt voor de geloofsmeditatie, in een houding van nederigheid en overgave. Liggen op de buik symboliseert deze geestesgesteldheid uitermate goed. Leg dan wel het voorhoofd op de over elkaar gelegde handpalmen. Het is een bekende houding in de westerse, christelijke liturgieën. Op de rug liggen straalt daarentegen weinig alertheid uit. Zeker voor beginners is deze houding niet geschikt, wel voor mensen voor wie inkeer inmiddels een levensgewoonte is geworden. Biddend mediteren zullen ze doorgaans op de rug of zittend doen. Richtlijnen hebben ze daar niet voor nodig.

Orthodoxe yoga

In de orthodoxe yoga, waarvan de synthese is vervat in het achtvoudige yogapad van Patanjali (Yoga-Sutras), wordt gesteld dat de yogi standvastig en moeiteloos vier uur en 20 minuten in een klassieke meditatiehouding moet kunnen volharden. In de gemiddelde westerse yogapraktijk is dat uiteraard niet nodig en zelfs niet wenselijk. Tweemaal daags een kwartier tot een halfuur roerloos kunnen mediteren heeft een weldadige invloed op lichaam en geest en zorgt voor de verdieping waar elke mediterende naar op zoek is. De vele yogahoudingen zijn zeer geschikt om de conditie op te bouwen die nodig is om lange tijd roerloos in een klassieke meditatiehouding te kunnen volharden.

Lees verder
> Vier gemakkelijke meditatiehoudingen
> Hatha-yoga - een korte uitleg
> Meditatie - het belang van het juiste motief
> Bhujangasana (cobrahouding)
> Dandasana (stokhouding

Fotoverantwoording

.

Dmitriy Yankauskas, CC BY 2.0.

.UmaPrykhodko, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

.Jemasty, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, 

.Robert Bejil CC BY-2.