Prikkelbaredarmsyndroom (PDS) - oorzaken, symptomen, diagnose, behandeling

Buikpijn met afwisselend obstipatie en diarree. Het zijn de karakteristieke symptomen van PDS. In veel gevallen ontwikkelt deze chronische darmstoornis zich tussen het 20ste en 30ste jaar. De aandoening komt vaker voor bij vrouwen en frequenter in bepaalde families. De triggers zijn met name sommige voedingsmiddelen en stress. PDS, ofwel ‘spastisch colon’, ontstaat dikwijls na een darminfectie. De behandeling van deze chronische stoornis van de darmperistaltiek is niet eenduidig: wat bij de een werkt, werkt bij de ander niet. Vaak moet men leren leven met deze aandoening en er het beste van maken door allerlei zaken uit te proberen, zoals een verandering in de leefwijze en in het voedingspatroon. Het prikkelbaredarmsyndroom is zeer hinderlijk. De klachten kunnen afnemen dankzij een aantal tips en adviezen… en door ervaring wijs worden.

Inhoud

* Wat is het prikkelbaredarmsyndroom?

    * Vaker bij vrouwen

* Oorzaken van het prikkelbaredarmsyndroom (PDS)

    * Stress en voeding

* Symptomen van het prikkelbaredarmsyndroom (spastisch colon)

* Diagnose

    * Voedsel- en lactose-intolerantie

* Behandeling

    * Ermee leren leven?

Wat is het prikkelbaredarmsyndroom?

PDS is hinderlijk. De klachten kunnen mild of ‘ernstig’ zijn, waardoor niet iedereen ermee naar de huisarts gaat. Een ‘spastisch colon’ omvat een complex van symptomen of klachten. Bij deze dikkedarmaandoening is de colonperistaltiek chronisch verstoord, waardoor buikpijn optreedt in combinatie met obstipatie of diarree en soms ook winderigheid.

Vaker bij vrouwen

Het prikkelbaredarmsyndroom komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en ontwikkelt zich doorgaans voor het 30ste levensjaar. Het is echter geen gevaarlijke aandoening, eerder hinderlijk. Indien de klachten ernstig zijn, kan de aandoening sociaal gezien zelfs zeer disruptief zijn.

Oorzaken van het prikkelbaredarmsyndroom (PDS)

De precieze oorzaken van het prikkelbaredarmsyndroom (PDS), ofwel 'spastisch colon', zijn grotendeels nog in nevelen gehuld. Zeker is echter dat het in bepaalde families simpelweg vaker voorkomt. Kenmerkend is de verstoorde peristaltiek. Nadat alle andere mogelijke oorzaken zijn uitgesloten - zoals colitis ulcerosa, de ziekte van Crohn, diverticulose, parasieten (o.a. wormen), afwijkingen van de darmflora of een tumor - staat de huisarts/specialist vaak ‘voor een raadsel’ en schaart het syndroom onder de noemer onverklaarbare darmaandoening omdat er geen specifieke oorzaak gevonden kan worden.

Stress en voeding

Dunne- en dikkedarm

Soms ontwikkelt PDS zich na een gastro-intestinale aandoening. Ook stress kan een trigger zijn, net als bepaalde voedingsmiddelen, waaronder fruit, producten met sorbitol of vette maaltijden. In veel gevallen komt het erop neer dat na grondig onderzoek de patiënt moeten leren leven met deze aandoening, die wel behandeld maar niet genezen kan worden.

Symptomen van het prikkelbaredarmsyndroom (spastisch colon)

De klachten treden in sommige gevallen met tussenpozen op, waarbij iemand gedurende een periode min of meer klachtenvrij is. In ernstige gevallen maakt de aandoening het (sociale) leven van de patiënt tot op hoge leeftijd zuur. Het prikkelbaredarmsyndroom - van mild tot heftig - gaat veelal gepaard met een reeks symptomen (syndroom), die echter niet bij iedereen hoeven op te treden.

• winderigheid;
• diarree;
• obstipatie;
• misselijkheid en soms braken;
• vaak een vol gevoel tijdens de maaltijd;
• altijd de indruk dat 'er nog iets zit' en aandrang voelt;
• slijm bij de ontlasting.

Diagnose

Er is geen specifieke medische test waarmee de arts het klachtenpatroon kan duiden en diagnosticeren. Wel zijn er tal van onderzoeksmethoden beschikbaar, variërend van ontlastingonderzoek tot gastroscopie en een CT-scan. Maar lang niet al deze onderzoeken zijn nodig. Er zijn indicaties voor verder onderzoek naar een onderliggende aandoening, zoals bloed bij de ontlasting, koorts en gewichtsverlies. Afhankelijk van bepaalde aanwijzingen en het eerste routineonderzoek kan de arts al snel tot de conclusie komen dat het om het prikkelbaredarmsyndroom gaat.

Voedsel- en lactose-intolerantie

Bij een ‘normaal’ beloop en normale bevindingen is er geen aanvullend onderzoek nodig. In andere gevallen zullen onderliggende aandoeningen moeten worden uitgesloten, zoals symptomen die wijzen op de ziekte van Crohn. Ook kan er sprake zijn van een darmtumor. Verder kunnen voedsel- en lactose-intolerantie dezelfde symptomen hebben als het prikkelbaredarmsyndroom.

Behandeling

Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is als zodanig geen ernstige, maar wel een hinderlijke aandoening, die meestal ook sociale gevolgen heeft. Verandering van het voedselpatroon, dieet en ontspanningsoefeningen, zoals yoga, bieden vaak voor een deel al soelaas. Indien de symptomen ernstiger zijn, is een consult bij de huisarts de aangewezen weg. Medicijnen zullen de aandoening niet verhelpen, maar kunnen wel belangrijk zijn bij onder andere diarree en obstipatie. Vergeet niet dat het prikkelbaredarmsyndroom een chronische aandoening is die dus niet overgaat, maar waarbij de klachten bij het voortschrijden van de jaren waarschijnlijk wel zullen verminderen.

Ermee leren leven?

Maag-darmstelsel

Doorgaans zal men voor een groot deel moeten leren leven met het prikkelbaredarmsyndroom. Met behulp van tips en adviezen, en door ervaring wijs geworden, kan men de hinderlijkheid zoveel mogelijk beperken. Denk daarbij aan een vezelrijke voeding tot minder gekruid eten, matiging in koffie en thee, eventueel een FODMAP-beperkt dieet, maar ook probiotica en acupunctuur kunnen nuttig zijn, naast uiteraard een gezonde leefwijze (meer bewegen, stoppen met roken, regelmatig eten, meditatie, tai chi en yoga).

Lees verder
> Leven met het prikkelbaredarmsyndroom - 7 tips & adviezen
> Brandend maagzuur (reflux) - oorzaken, symptomen en behandeling
> Diverticulose en diverticulitis - hinderlijk en gevaarlijk
> Röntgencontrastfoto - werking, toepassingen, risico's en werkwijze
> Eerste bezoek aan de huisarts - anamnese en onderzoek

Bronvermelding

. Inwendige geneeskunde, 'Ziekte van het maagdarmkanaal', H. Hzelhorst, Spruyt & Van Mantgem, Leiden

. https://www.mlds.nl/chronische-ziekten/pds-prikkelbare-darm-syndroom/

. https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/prikkelbaredarmsyndroom-pds

Fotoverantwoording

. Inleidingsfoto: Prikkelbaredarmsyndroom (PDS); https://www.myupchar.com/en, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

. Darko Djurin (https://pixabay.com/en/users/derneuemann-6406309/), CC0, via Wikimedia Commons

. DBCLS 統合TV, CC BY 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/4.0>, via Wikimedia Commons. 

. Darnyi Zsóka, Public domain, via Wikimedia Commons. LadyofHats, Public domain, via Wikimedia Commons

. LadyofHats, Public domain, via Wikimedia Commons

Dwi pada koundinyasana (albatroshouding III)

Dwi pada koundinyasana (albatroshouding III) is moeilijker dan men denkt en staat niet voor niets in de lijst van yogahoudingen voor gevorderden. Een goede voorbereiding is essentieel om blessures te voorkomen. Deze houding uit een drieluik (in combinatie met eka pada koundinyasana I en II) verbetert het concentratievermogen, zorgt voor een uitstekende balans en u krijgt er sterke armen van. Beheers als gevorderde yogi de yogahoudingen uit dit drieluik en probeer ze in een vloeiende beweging uit te voeren vanuit de hoofdstand salamba sirsasana II.

Inhoud

* Achtergrond van dwi pada koundinyasana (albatroshouding III)

* Technische aspecten

* Let op het volgende

    * Basishoudingen

* Voordelen van dwi pada koundinyasana

    * Therapeutische toepassingen

 

Achtergrond van dwi pada koundinyasana (albatroshouding III)

De wijsgeer Koundinya was de mentor van prins Siddharta (450 v.C. - 370 v.C.) - de latere Boeddha - die huis en haard verliet voor een jarenlange spirituele zoektocht naar de zin van het leven, waarna hij een van de belangrijkste levensbeschouwelijke denkrichtingen stichtte. Dwi betekent onder andere ‘twee’. De betekenis van pada is ‘been’ of ‘voet’. Asana wil zeggen ‘(zit)houding’. In deze moeilijke houding uit hatha-yoga lijkt het lichaam evenwijdig boven de vloer te zweven. De zijwaarts gestrekte benen rusten op een arm.

Technische aspecten

Dwi pada koundinyasana
(albatroshouding III) op
evenwichtsbalk

Voor de correcte uitvoering van de klassieke dwi pada koundinyasana (albatroshouding III), zoals ook voor eka pada koundinyasana I en II (drieluik), is het belangrijk dat u de hoofdstand salamba sirsasana II beheerst, net als de basishoudingen voor onder andere het verkrijgen van armkracht en een uitstekende balans.

1. Neem eerst de hoofdstand salamba sirsasana II aan. Plaats daarna de handen op schouderbreedte en aan weerszijden van het hoofd.
2. Laat tijdens een uitademing de gestrekte benen zakken. Zorg ervoor dat ze zich evenwijdig met de vloer bevinden.
3. Draai nu het bekken, de romp en de gestrekte benen naar links.
4. Laat de benen en romp verder naar beneden zakken. Uiteindelijk rusten de gestrekte benen vlak boven de knie tegen elkaar aan op de linkerarm. De hoek tussen de benen en romp is 90 graden. Zorg ervoor dat het hoofd op de vloer blijft rusten. U steunt nu op het hoofd en de twee handen.
5. Recht nu de rug, het hoofd komt van de vloer.
6. Uw lichaam hangt nu horizontaal en evenwijdig met de vloer, en steunt op de twee handen.
7. Blijf even in deze houding, zolang als comfortabel is.
8. Ga terug in de hoofdstand, in omgekeerde volgorde, en doe deze oefening rechts.
9. Kom terug in salamba sirsasana II en vervolgens in de kruiphouding.
10. Rust uit in savasana (lijkhouding).

Let op het volgende

Variant van dwi pada
koundinyasana
(albatroshouding III)

Albatroshouding I, II en III vereisen veel armkracht. Vergeet niet om de handen altijd op schouderbreedte te plaatsen. In de orthodoxe yoga gaan de yogahoudingen uit dit drieluik vloeiend in elkaar over vanuit de hoofdstand (salamba sirsasana II). Doe deze oefening niet bij hoge bloeddruk, hartproblemen en gewrichts- en spieraandoeningen. Mijd deze houding bij rugpijn die niet te wijten is aan vermoeidheid. Door de tijd zijn er varianten van dwi pada koundinyasana ontstaan, zoals hiernaast is afgebeeld.

Basishoudingen

Zorg ervoor dat u alle basishoudingen uit de yogacursus perfect beheerst alvorens u aan de moeilijke dwi pada koundinyasana begint. Verminder hierdoor het risico op blessures. Bouw geleidelijk voldoende armkracht en gevoel voor balans op. 

Voordelen van dwi pada koundinyasana

De gedraaide en gerekte wervelkolom heeft een versterkend en verjongend effect op de hele rug. Het is een uitstekende oefening voor de polsen, schouders en hamstrings. De ideale yogahouding voor gespierde armen en schouders. Vermoeidheidsklachten zullen verminderen en het concentratievermogen krijgt een boost. Ook de lichaamshouding zal verbeteren.

Therapeutische toepassingen

Dwi pada koundinyasana (albatroshouding III) wordt als ondersteunende therapie gebruikt bij onder andere de volgende aandoeningen:

• slechte lichaamshouding;
• verminderd concentratievermogen;
• rugpijn door vermoeidheid;
• verzwakte spieren van armen, schouders en rug;
• zwakke hamstrings;
• slechte fysieke en mentale balans.

Lees verder
> Eka pada viparita dandasana II
> Mukta hasta sirsasana (bevrijdende hoofdstand)
> Utthita stiti bhujangasana (staande cobrahouding)
> Eka pada koundinyasana I (albatroshouding)
> Eka pada koundinyasana II (albatroshouding)

Bronvermelding 
. 'Yoga', Sophy Hoare, Macdonald Educational Ltd.
. 'Textbook of Yoga', George Feuerstein, Hutchinson, Londen
. 'Light on Yoga', B.K.S. Iyengar, George Allen & Unwin, Londen

Fotoverantwoording
. Inleidingsfoto: Dwi pada koundinyasana (albatroshouding III); Dave Rosenblum, CC BY 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/2.0>, via Wikimedia Commons

. Dwi pada koundinyasana (albatroshouding III); Dave Rosenblum, CC BY 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/2.0>, via Wikimedia Commons

. Mr. Yoga, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons