Coyote - de prairiewolf van Noord-Amerika

De coyote (Canis latrans) is voor velen sterk verweven met de ‘roadrunner’ (renkoekoek) uit de tekenfilmserie van Looney Tunes. Prairiewolf Wile E. Coyote die verwoed op de renkoekoek jaagt, maar er nooit in slaagt om hem te verschalken doordat de ‘roadrunner’ hem steeds te snel af is. Daarnaast is de coyote een van de sterkst tot de verbeelding sprekende symbolen van het Noord-Amerikaanse Westen geworden. Symboliek genoeg dus. De coyote lijkt enigszins op de wolf. Ook zijn leefwijze is vrijwel identiek, zoals jagen in een sterk samenwerkingsverband.

Inhoud

* Taxonomische indeling van de coyote (Canis latrans)

    * Huilende coyote

* Leefwijze

    * Uiterlijk verschil met de wolf

    * Territoriaal

* Voedsel en jacht

* Voortplanting

* Belangrijke kenmerken van de coyote (Canis latrans)

* Verspreiding en bescherming

 

Taxonomische indeling van de coyote (Canis latrans)

De coyote behoort tot het rijk van de Animalia (dieren), de stam van de Chordata (chordadieren), de klasse van de Mammalia (zoogdieren), de orde van de Carnivora (roofdieren), de familie van de Canidae (hondachtigen), het geslacht Canis en de soort Canis latrans. Deze hondachtige is nauw verwant aan de wolf (Canis Lupus). De coyote wordt ook wel prairiewolf of huilhond genoemd. De naam coyote is afgeleid van de Azteekse benaming ‘coyotl’.

Huilende coyote

Springende coyote
(Canis latrans)

In veel westerns is de coyote te horen als de eenzame ‘wolf’ die soms tergend melancholiek tegen de maan huilt. Niet alleen deze typische, hoge jammerschreeuw is karakteristiek. De coyote kent meer dan tien andere geluiden om te communiceren met soortgenoten. Coyotes waarvan de ogen glinsteren in het licht van het kampvuur, maar die zelden of nooit dichterbij durven te komen om iets te kunnen verschalken. En wie kent de grappige tekenfilmserie van Looney Tunes niet waarin prairiewolf Wile E. Coyote telkens vergeefs op de renkoekoek ‘roadrunner’ jaagt. De coyote is in principe solitair, maar jaagt in veel gevallen in roedels, net als de wolf.

Leefwijze

Tijdens de kolonisatie van het Westen van Noord-Amerika werd de wolf in grote delen van het land uitgeroeid en was hij een concurrent van de coyote. Daarnaast vond er grootschalige kap van de bossen plaats, want er was in de kolonisatietijd een enorme vraag naar hout. Ook hierdoor kon de coyote zich snel verspreiden, aangezien deze hondachtige vooral van open graslanden (prairies) en licht beboste gebieden houdt. Niettemin werd er veel op gejaagd vanwege de mooie pels en het feit dat ook schapen op zijn menu staan. Pelsjagers en schapenhoeders waren dan ook enkele van zijn meest geduchte vijanden. Tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw werd er grootschalig op gejaagd en moesten jaarlijks zo’n 100.000 coyotes eraan geloven. De pels van de coyote was altijd al zeer gewild en is dat nog steeds. In veel staten, waaronder Wyoming, worden soms wedstrijden georganiseerd om zoveel mogelijk coyotes te doden. Niettemin is de coyote ook nuttig voor de mens, omdat hij veel knaagdieren (muizen, ratten) opspoort en verorbert. Onder andere de poema en de wolf zijn natuurlijke vijanden van de coyote.

Uiterlijk verschil met de wolf

De coyote wordt nogal eens verward met de wolf. De prairiewolf is echter nog geen meter lang en weegt tussen de 15 en 20 kilo. Hij is dus kleiner en lichter dan de wolf. Daarnaast heeft de coyote een smallere neusrug en spitsere oren. Ook de vacht van de coyote is doorgaans bruingeel. De pels van de wolf is grijzer en gevarieerder in kleurschakeringen.

Territoriaal

Coyote in hoog gras
(Canis latrans)

Karakteristiek is dat de coyote in zijn primaire leefgebied zeer territoriaal is en zijn gebied markeert met urine en het soms angstaanjagende gehuil. In minder favoriete gebieden leidt de coyote een nomadisch, ‘eenzaam’ bestaan dat zo symbolisch is geworden voor het Amerikaanse Westen. In bergachtige gebieden zoekt de coyote het vaak hogerop en keert ’s winters terug naar de lagergelegen streken.

Voedsel en jacht

Overdag zal men de coyote niet vaak te zien krijgen. Hij jaagt vooral ’s nachts, heeft een groot aanpassingsvermogen en eet vrijwel uitsluitend vlees en soms ook aas. Het prooimenu van deze carnivoor is zeer groot, van konijnen en hazen tot alle mogelijke andere knaagdieren (muizen, eekhoorns, enz.) en aas. Ook slangen en insecten, en zelfs vissen en kikkers vindt hij niet te min. Hij beloert zijn prooi en bespringt ze vervolgens. Voor de grote prooien, zoals elanden en herten en schapen, roept hij vaak de hulp in van soortgenoten. Zo’n jachtroedel bestaat doorgaans uit vijf tot zes coyotes. De jachttechniek lijkt op die van de wolf, waarbij een prooidier wordt uitgekozen en afgescheiden van de groep, in paniek gebracht, vervolgens uitgeput en daarna overrompeld en verschalkt.

Voortplanting

Coyotepaartjes blijven een leven lang aan elkaar verknocht. De levensverwachting is echter laag, waardoor zich wisselende paartjes vormen. De paringsbereidheid van het vrouwtje is ongeveer tien dagen. Het nest bevindt zich op een verborgen plek, afhankelijk van het landschap. Soms graven ze een nesthol of ze nemen het hol van een vos of een das over. Ook is bekend dat ze in kleine grotten en rotsspleten nestelen, maar het vrouwtje kan ook kiezen voor licht struikgewas. De draagtijd is ongeveer twee maanden, waarna de jongen zeven tot acht weken worden gezoogd. Na drie weken krijgen ze echter al vast voedsel aangeboden, prooi die de ouders aanslepen. Na negen maanden zijn de jongen groot. De meeste coyotes zijn al na een jaar geslachtsrijp. Om een eigen territorium te bemachtigen, leiden ze een nomadisch bestaan over grote afstanden van het nest. Soms jaagt de familie nog een tijdje in roedelverband.

Belangrijke kenmerken van de coyote (Canis latrans)

• Lengte: 75 tot 100 cm (kop-romp), staart 30-40 cm.
• Schoft: 45-55 cm.
• Gewicht: 15-20 kilo.
• Geslachtsrijp: 1 jaar.
• Paartijd: januari-maart.
• Draagtijd: ca. 65 dagen.
• Worp: 5 tot 10 welpen.
• Gedrag: solitair nachtdier in bepaalde levensfasen, vaak ook een sociale jager (roedels).
• Voedsel: knaagdieren, slangen, insecten, vissen, kikkers, salamanders en grote prooien, zoals schapen, elanden en herten.
• Levensverwachting: 14 jaar, meestal niet ouder dan 4-5 jaar.
• Verwante soorten: o.a. de wolf (Canis lupus).

Verspreiding en bescherming

Coyote (Canis latrans)

Toen de Europese kolonisten het Noord-Amerikaanse Westen veroverden, werd het leefgebied van veel roofdieren, zoals de coyote, de wolf en de beer, sterk ingeperkt. Mede doordat er fanatiek op werd gejaagd. De coyote heeft daar, ondanks de jacht op hem, zijn voordeel mee weten te doen en zijn verspreidingsgebied vergroot van diep in Canada en Alaska tot ver zuidelijk in Costa Rica en de kuststreken in het oosten. De coyote komt nergens anders voor dan op het Noord-Amerikaans continent. Inmiddels is de coyote in veel staten beschermd, hoewel er nog op gejaagd wordt. De bedreiging van de soort is mede het gevolg van de vermenging met de inheemse rode wolf (timberwolf), ofwel Amerikaanse wolf (Canis lupus lycaon), en tamme honden. De coyotes uit de laatstgenoemde kruising worden ‘coydogs’ genoemd.

Lees verder
> Karakteristieke kenmerken van zoogdieren
> De hazelmuis - acrobaat onder de muizen
> De mol - een plaaggeest van tuiniers
> De onuitroeibare bruine rat
> Eenvoudige indeling van het dierenrijk

Bronvermelding

. https://www.bontvoordieren.nl/educatie/coyotes/

. https://nl.wikipedia.org/wiki/Coyote

Fotoverantwoording

. Inleidingsfoto: prairiewolf (Canis latrans); Christina Butler from Georgia, United States, CC BY 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/2.0>, via Wikimedia Commons

. Yifei He, CC BY-SA 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0>, via Wikimedia Commons

. Alan Vernon, CC BY 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/2.0>, via Wikimedia Commons

. Franco Folini, CC BY-SA 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0>, via Wikimedia Commons