Diverticulose is een aandoening waarbij kleine en grotere zakvormige uitstulpingen ln de darmwand (dikke darm) ontstaan. Divertikels vormen zich waar de darmwand zwak van structuur is en komen het vaakst voor bij ouderen (> 50). Deze hinderlijke en in principe gevaarlijke kwaal wordt sterk in verband gebracht met een vezelarme voeding. Er zijn geen erfelijke factoren bekend. Voorkom diverticulose met specifieke maatregelen in de levenswijze, zoals voldoende drinken (1,5 - 2 liter/24 uur) en een vezelrijke voeding, zoals volkorenbrood, muesli en voldoende groente en fruit. Divertikels kunnen ontsteken (diverticulitis). Dit wordt ook wel een gecompliceerde diverticulose genoemd. Hierdoor kunnen de symptomen, zoals afwisselend obstipatie en diarree, verergeren. Ook treden er vaak bloedingen op. Enkele belangrijke complicaties zijn abces- en fistelvorming.
Inhoud
* Wat is diverticulose?
* Diverticulitis
* Oorzaken van diverticulose
* Uitstulpingen in de darm
* Diverticulose en diverticulitis
* Symptomen diverticulose
* Symptomen ongecompliceerde diverticulitis
* Symtomen gecompliceerde diverticulitis
* Complicaties
* Diagnose
* Behandeling
* Huismiddeltjes
* Vezelrijke voeding
* Prognose
Dunne en dikke darm |
Wat is diverticulose?
Divertikels zijn goedaardige, zakvormige uitstulpingen, variërend in grootte van een erwt tot een druif. Deze uitstulpingen komen veelal laag in de dikke darm (colon) voor, dicht bij de endeldarm. Ze verschijnen waar de darmwand verzwakt is. In veel gevallen gaat diverticulose gepaard met obstipatie. Ook kunnen divertikels ontsteken (diverticulitis). Deze hinderlijke aandoeningen komen dikwijls voor bij ouderen (> 50). Divertikels kunnen in principe in alle holle organen ontstaan, zoals in de blaas (blaasdivertikels), maar bijvoorbeeld ook in de slokdarm en galblaas.Diverticulitis
Divertikels kunnen ontstoken raken, dit wordt een gecompliceerde diverticulose genoemd. Hoewel diverticulose symptoomloos kan verlopen, gaat diverticulitis wel degelijk gepaard met nare verschijnselen. De symptomen zijn ook ernstiger, zoals peritoneale prikkeling, bloedverlies, palpabele weerstand van de buikwand en koorts (> 38°C).
Oorzaken van diverticulose
Diverticulose wordt sterk in verband gebracht met een vezelarm dieet en weinig vochtinname. Door geringe vochtopname is de darmperistaltiek in het colon te gering. Daardoor ontstaat er druk in het gedeelte bij de endeldarm waar de divertikels zich ontwikkelen door zwakke plekken als gevolg van een slechte peristaltiek. Ze ontstaan overigens niet door persen, aangezien die druk van buitenaf wordt uitgevoerd.Uitstulpingen in de darm
Als gevolg van zwakke plekken in de darmwand vormen zich uitstulpingen, ofwel divertikels, vergelijkbaar met de binnenband van een fiets waarbij na hard oppompen uitstulpingen ontstaan in de zwakke delen van het rubber. Het verschil is echter dat uitstulpingen in de dikke darm niet meer zullen verdwijnen. Diverticulose heeft vaak een ontsteking van de uitstulpingen tot gevolg zodra de doorstroming van ontlasting in de genoemde uitstulpingen in gebreke blijft en ze als gevolg daarvan gemakkelijk ontsteken.
Maag-darmstelsel |
Diverticulose en diverticulitis
De meeste patiënten met diverticulose weten niet dat ze deze aandoening onder de leden hebben, aangezien de symptomen vaak gering zijn. Niettemin klaagt de patiënt geregeld over problemen met de stoelgang en soms pijn (steken) in de buik. Vaak is een diverticulose moeilijk te onderscheiden van darmkrampen, zoals bij het prikkelbaredarmsyndroom. De klachten lijken immers op elkaar. Doorgaans gaan de divertikels na verloop van tijd ook ontsteken (diverticulitis), waardoor de symptomen verergeren. Indien divertikels eenmaal ontstoken zijn, en er dus een gecompliceerde diverticulose ontstaat, zijn de klachten vele malen manifester. Bij een ongecompliceerde diverticulitis zijn er bepaalde signalen maar geen alarmsignalen, in tegenstelling tot een gecompliceerde diverticulitis. In die zin is het belangrijk om bij veranderingen van het stoelgangpatroon, zoals afwisselend obstipatie en diarree, of als er bloed bij de ontlasting zit, naar de huisarts te gaan om bepaalde aandoeningen uit te sluiten.Symptomen diverticulose
Diverticulose kan in het begin probleemloos verlopen. Indien er toch symptomen zijn, betreft het doorgaans de volgende verschijnselen:- periodiek buikpijn, met name linksonder in de buik bij de endeldarm;
- de pijn vermindert na winden laten en/of defecatie;
- afwisselend obstipatie en diaree.
.
Symptomen ongecompliceerde diverticulitis
Bij de volgende symptomen is er mogelijk sprake van een ongecompliceerde diverticulitis:- steken in de onderbuik, links onder en dicht bij de endeldarm;
- druk en/of loslaatpijn in de buik;
- soms verhoging of lichte koorts (> 38°C).
Symptomen gecompliceerde diverticulitis
Bij een gecompliceerde diverticulitis zijn de symptomen heftig:- helderrood rectaal bloedverlies;
- lage bloeddruk (hypotensie);
- koorts;
- vage tekenen van een dreigende ileus;
- peritoneale prikkeling;
- misselijkheid, overgeven.
Dikke darm (colon) |
Complicaties
Diverticulose is niet alleen hinderlijk, er kunnen ook gevaarlijke complicaties optreden wanneer er sprake is van een diverticulitis. Een geïnfecteerde divertikel kan openscheuren, waardoor er ontlasting en darmbacteriën in de vrije buikholte terechtkomen. Peritonitis (buikvliesontsteking) en abcesvorming zijn dan ook berucht en in principe levensbedreigend. Een andere maar zeldzamere complicatie is fistelvorming tussen een divertikel en de vagina of blaas. Ook kan een ileus (darmafsluiting) ontstaan.Diagnose
Bij het vermoeden van diverticulose wordt er naast bloedonderzoek doorgaans een contrastfoto (röntgen) gemaakt om de darmwand zichtbaar te maken. Soms is een endoscopie nodig, zoals bij bloedverlies. Bij een diverticulitis zijn de CT-scan of een echografie van de buik vaak bijkomende onderzoeken. Diverticulose kan symptoomloos verlopen, getuige het feit dat de aandoening dikwijls gediagnosticeerd wordt bij onderzoek naar een andere aandoening die losstaat van de mogelijke klachten bij diverticulose.Behandeling
Bij een ongecompliceerde diverticulose zonder diverticulitis is veel drinken belangrijk. Net als een vezelrijke voeding. Doorgaans is geen andere behandeling nodig. Voedingsvezels verteren niet en worden alleen gedeeltelijk afgebroken dankzij bacteriewerking. Ze waarborgen een gezonde peristaltiek en zorgen er ook voor dat de ontlasting zacht blijft. Laxeermiddelen zijn in principe af te raden omdat ze de darmwerking mogelijk verstoren en er dan juist een averechts effect optreedt (luie darmen).Huismiddeltjes
Stethoscoop |
Vezelrijke voeding
Kies voor een vezelrijke voeding, zoals granen, peulvruchten, volkorenpasta, bruinbrood, rauwkost en fruit. Bij diverticulose is het belangrijk om obstipatie te voorkomen en het defecatiepatroon zo regelmatig mogelijk te houden. Medicijnen helpen om eventuele buikkrampen te stillen. Bij een gecompliceerde diverticulitis volgt vaak ziekenhuisopname met een intraveneus infuus en antibiotica om de bacteriële infectie te bestrijden. Bij abces- en fistelvorming is een operatie dikwijls noodzakelijk, zoals een gedeeltelijke colonextirpatie waarbij het colongedeelte met de divertikels wordt verwijderd. Soms is een tijdelijk stoma onvermijdelijk.Prognose
Bij diverticulose is de prognose doorgaans gunstig. Belangrijk is dat men vroeg begint met een vezelrijk dieet en het voorkomen van obstipatie. In dat geval zal de aandoening zich in de meeste gevallen stabiliseren. Meestal blijft het dan bij een aanval. Bij recidieven behoort een operatie tot de mogelijkheden.Lees verder
> Röntgenfoto - werking, toepassing, risico's en werkwijze
> Echografie - werking, toepassingen en werkwijze
> Leven met het prikkelbaredarmsyndroom - 7 tips & adviezen
> Röntgencontrastfoto - werking, toepassingen, risico's en werkwijze
> Prikkelbaredarmsyndroom (PDS) - oorzaken, symptomen, diagnose, behandeling
Bronvermelding
Fotoverantwoording
. Inleidingsfoto: stethoscoop; CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons
. Duncan Lock, Public domain, via Wikimedia Commons
. Mariana Ruiz Villarreal (LadyofHats)
. Inleidingsfoto: stethoscoop; CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons
. Duncan Lock, Public domain, via Wikimedia Commons
. Mariana Ruiz Villarreal (LadyofHats)
. de:Benutzer:Lange123, svg version by User:Indolences, Public domain