De roek - een lawaaiige kolonievogel

De roek is een kolonievogel die lijkt op de zwarte kraai. Zijn roep is echter rollender en klinkt lichter, minder zwaar, maar veel nasaler. Deze Europees-Aziatische zangvogel uit de familie van de kraaien (Corvidae) wordt sterk geassocieerd met winterse landschappen zoals de roeken in dat jaargetijde ’s avonds in groepen krassend hun slaapplekjes innemen in de hoge bomen. Op deze karakteristieke vogel van het cultuurlandschap is eeuwenlang gejaagd als gevolg van de vermeende schade die hij zou toebrengen aan de akkers (gewassen). Daar staat tegenover dat de roek de velden en akkers ook op niet onaanzienlijke wijze vrijhoudt van insecten.

Inhoud

* Leefwijze en verspreiding

    * Standvogel

* Taxonomische indeling van de roek (Corvus frugilegus)

* Kenmerken van de roek

    * Afmetingen

    * Snavel

    * Verenkleed

    * Vleugels en staartveren

    * Poten

    * Eieren

* Voedsel

* Voortplanting

    * Baltstijd

* Belangrijke kenmerken van de roek (Corvus frigulegus)

Leefwijze en verspreiding

Roek (Corvus frugilegus)

De roek vertoeft graag in de kruinen van hoge bomen, aan de randen van bossen, velden en akkers, maar ook langs snelwegen en spoorlijnen. Hoge bomen - met name populieren - zijn de favoriete slaapplaatsen van roeken. Deze lawaaiige vogels foerageren vaak in groepjes op de nabijgelegen akkers, weiden, graslanden en langs snelwegen, tot op de vluchtstroken toe. Vaak samen met zwarte kraaien, kauwen en spreeuwen. Overigens kunnen stadsparken ook hun aandacht trekken. Deze zang- en kolonievogel kan men bijna een karakteristieke Europese vogel noemen en komt met name in Noord- en Midden-Europa voor. Hij is minder courant in de noordelijke streken van Scandinavië. Ook komt hij veel voor in Azië, tot ver in de oostelijke gebieden van Rusland en China. In zuidelijk Europa is hij een wintergast.

Standvogel

De Nederlandse roek is een standvogel. De noordelijke roeken trekken vaak zuidwaarts. De najaarstrek is van oktober tot november, en de voorjaarstrek vroeg in de lente. De roek is erg gevoelig voor landbouwgif. Het is geen bedreigde vogelsoort, maar wel beschermd. Afschot is verboden. In vergelijking met de zwarte kraai en de kauw is de roek echter zeldzaam te noemen.

Taxonomische indeling van de roek (Corvus frugilegus)

De roek behoort tot de klasse van de Aves (vogels), de orde van de Passeriformes (zangvogels), de familie van de Corvidae (kraaien), het geslacht Corvus en de soort Corvus frugilegus.

Kenmerken van de roek

Roek (Corvus frugilegus)

De roek lijkt veel op de zwarte kraai (Corvus corone), is bijna even groot, maar gemakkelijk te herkennen aan de puntige, lichtgrijze snavel en het steile voorhoofd. De kop toont bovendien wat kleiner. Een aantal typische kenmerken op een rij:

Afmetingen

De roek is ongeveer 45 cm lang en weegt tussen de 450 en 550 gram. Hij is ongeveer even groot als de zwarte kraai, maar groter dan de kauw (Corvus monedula).

Snavel

De snavel van de roek is lang, iets naar beneden gebogen, kaal en wat puntiger dan van de zwarte kraai. Bij oudere roeken wordt dan ook de grijze huid van onder andere de krop zichtbaar. Ook lijkt de snavelbasis zacht. Verder is de vuilwitte snavelbasis bij de oudere roeken heel karakteristiek. Tijdens het foerageren is de keelzak (krop) vaak volgepropt als hij erg druk is met verzamelen, zoals in de broedtijd.

Verenkleed

De roek heeft een glanzend zwart verenkleed. De weerschijn kan violet-groen zijn. Doorgaans staan de veren van buik en hals enigszins uit. De borstelige veertjes rond de snavel bij de jongen verdwijnen zodra ze ouder worden, onder andere doordat ze in de grond naar voedsel pikken.

Vleugels en staartveren

Terwijl ze roepen en anderszins luidruchtig communiceren, staan de staartveren uit. In de vlucht is de staart breed en waaiervormig (vingervormig). De vleugelslag is wat sneller dan bij de zwarte kraai. Ook doet de vlucht wat soepeler aan. De vleugelslag is krachtig met lange glij- en duikvluchten.

Poten

Jonge roeken, tot onder een jaar, hebben een typische verenbroek. Ook bij oudere roeken is het bovenste deel van de poten enigszins bevederd, maar niet zo sterk als bij de zwarte kraai. Ook heeft hij een typische, wat stijve, plechtige loop.

Eieren

Roek (Corvus frugilegus)

De eieren van de roek zijn bleekgroen tot lichtblauw en bruin gespikkeld. Elk legsel bevat vier tot vijf eieren.

Voedsel

De roek is een alleseter. Hij inspecteert dan ook alles wat hij tegenkomt en mogelijk eetbaar is. Zijn menu bestaat voornamelijk uit insecten, zaden, graan, maar ook vruchten. Hij is vaak druk met het omkeren van stenen en aardkluiten om te zien of er wat van zijn gading onder ligt of kruipt. In wezen is de roek echter een vegetariër, die niettemin wel eens over de schreef gaat door het stelen van jonge vogels in nesten. Ook jaagt hij wel eens op hagedissen, veldmuisjes - waaronder de hazelmuis - en zelfs vissen, als hij de kans krijgt. Ook aas en etensresten van mensen zijn hem niet te min. Het sociale karakter toont hij tijdens het foerageren. Oude roeken mogen bijvoorbeeld op akkers en velden in het midden van de groep en uit de wind naar voedsel zoeken.

Voortplanting

De roek is een kraaiachtige die soms in massale kolonies nestelt. In sommige streken geldt het verdwijnen van een roekenkolonie als een slecht voorteken. De nesten zijn doorgaans warrig en slordig gebouwd van takken, twijgen, droog gras en mos (bij koeler weer). Het paartje bouwt het nest samen. Ze komen er het liefst elk jaar naar terug, waarbij het oude nest eventueel gerepareerd wordt. In de broedtijd zijn ze erg luidruchtig. Een van de redenen is dat ze het territorium rondom hun nest kwaad krassend verdedigen.

Baltstijd

Roeken (Corvus frigulegus)
en kauwen (Corvus monedula)

In de baltstijd maakt het mannetje onder luid geroep buigingen naar het vrouwtje. Ook poetsen ze elkaars veren of schommelen samen vrolijk op een tak. In het vroege voorjaar (eind maart) legt het vrouwtje vier tot vijf eieren, die na minder dan drie weken uitkomen. Het mannetje brengt doorgaans het voer. De jongen worden door beide grootgebracht, vooral met insecten (eiwitrijk). Na ongeveer een maand zullen de jongen het nest verlaten. Vliegen zoals de ouders kunnen ze echter pas na ongeveer anderhalve maand. 

Belangrijke kenmerken van de roek (Corvus frugilegus)

• Lengte: ca. 45 cm.
• Gewicht: 450-550 gram.
• Kop: snavel is iets gebogen, lang, grijs en kaal, zoals ook de keelzak. Het voorhoofd is relatief hoog.
• Spanwijdte: ca. 95 cm.
• Geslachtsrijp: 2de jaar.
• Broedtijd: maart-juni.
• Legsels: 4-5 eieren, soms meer.
• Broedtijd: 16-20 dagen.
• Nestverblijf: ca. een maand.
• Gedrag: uitgesproken kolonievogel.
• Voedsel: voornamelijk plantaardig voedsel, zoals granen, graszaden, vruchten, maar ook insecten, slakken, wormen en etensafval van mensen.
• Levensverwachting: tot 20 jaar.
• Verwante soorten: Het geslacht Corvus telt elf soorten, verwant aan onder andere de kauw (Corvus monedula), zwarte kraai (Corvus corone) en raaf (Corvus corax).

Lees verder
> De kauw (Corvus monedula) - een luidruchtige verzamelaar
> Zwarte kraai (Corvus corone) - een sluwe aaseter
> De raaf (Corvus corax) - een meesterlijke luchtacrobaat
> Alpenkraai - leefwijze, voortplanting en verspreiding
> Zo ontstaat een vogelei

Bronvermelding

. https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/roek

. https://www.natuurpunt.be/pagina/roek

. https://www.buha.nl/roeken

Fotoverantwoording

. Inleidingsfoto: roek (Corvus frugilegus); Peterwchen, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

. John Haslam from Dornoch, Scotland, CC BY 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/2.0>, via Wikimedia Commons

. Ken Billington, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

. Ken Billington, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

. Foto: Jonn Leffmann, CC BY 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/3.0>, via Wikimedia Commons

Eka pada bakasana I - kort samengevat

Eka pada bakasana I is een yogahouding voor gevorderde yogi’s en betekent ‘eenbenige kraanvogelhouding’. De asana vergt een goede fysieke balans en coördinatie. Het is zonder meer een moeilijke yogahouding. Met name het evenwichtsgevoel wordt danig op de proef gesteld. Geduld en toegewijd oefenen zijn enkele belangrijke voorwaarden voor de beheersing van deze houding die souplesse en kracht uitstraalt. Het is een uitstekende oefening voor de arm- en buikspieren.

Inhoud

* Achtergrond van eka pada bakasana I (eenbenige kraanvogelhouding)

* Technische aspecten

* Let op het volgende

* Voordelen van eka pada bakasana I (eenbenige kraanvogelhouding)

    * Therapeutische toepassingen

Achtergrond van eka pada bakasana I (eenbenige kraanvogelhouding)

Eka wil zeggen ‘een’. Pada is Sankriet voor ‘voet’. En asana betekent ‘(zit)houding’. Omwille van de uitvoerbaarheid wordt als aanvangshouding meestal gekozen voor tadasana (berghouding), hoewel salamba sirsasana II (variant van de hoofdstand) ook gebruikelijk is. Eka pada bakasana I wordt beschouwd als een klassieke asana uit hatha-yoga, hoewel hij niet vermeld is in de klassieke Indiase yogahandboeken zoals de Gheranda-samhita.

Technische aspecten

Eka pada bakasana I
(eenbenige kraanvogelhouding)

Eka pada bakasana I vergt veel armkracht en balans. Beheers dus eerst de basishoudingen. 

1. Ga in tadasana (berghouding), voeten bij elkaar. Houd de handen ontspannen langs de heupen.
2. Ga nu op de hurken zitten. Plaats de handen op schouderbreedte op de vloer, vingers gespreid en naar voren wijzend.
3. Buig de armen en plaats het rechterscheenbeen op de rechterbovenarm (triceps). Adem al die tijd rustig door, houd de adem dus niet in.
4. Kijk naar een punt op de vloer op ongeveer een meter van de handen.
5. Trek nu de rechtervoet zo ver mogelijk op, het scheenbeen blijft op de rechterbovenarm rusten. De knie bevindt zich zijdelings van de oksel.
6. Een gemakkelijkere variant bestaat eruit dat u de rechterknie op de triceps vlak achter de elleboog plaatst.
7. Strek het linkerbeen en de voet in een hoek van zestig graden boven de vloer.
8. Probeer de rug zo recht mogelijk te houden, de ellebogen iets gebogen. Adem rustig door in de volledige yoga-ademhaling.
9. Blijf ongeveer een minuut in eka pada bakasana I.
10. Kom in omgekeerde volgorde terug in tadasana (berghouding) en doe deze yogaoefening links.
11. Ontspan grondig in savasana (lijkhouding).

Let op het volgende

Gevorderde yogi’s gaan vaak in een soepele beweging vanuit de hoofdstand (salamba sirsasana II) in eka pada bakasana I. Het maakt de yogahouding extra moeilijk. Probeer de asana hoe dan ook in een vloeiende beweging uit te voeren. Overstrek de ellebogen niet; zorg altijd voor een 'platform' waarop het gebogen been kan rusten. Al naargelang uw voorkeur kunt u ook de variant beoefenen, waarbij u de knie op de triceps laat rusten, en dus niet het scheenbeen. Probeer de rug altijd zo recht mogelijk te houden, en het gestrekte been (en de voet) in een hoek van zestig graden met de vloer.

Voordelen van eka pada bakasana I (eenbenige kraanvogelhouding)

Variant eka pada bakasana I
(eenbenige kraanvogelhouding)

Eka pada bakasana I traint de buik-, arm- en heupspieren, maar ook de hamstrings en de adductoren van het gestrekte been. Het is een goede oefening voor zowel de biceps als de triceps. Beheers eerst de basishoudingen van hatha-yoga. Spelenderwijs verkrijgt u op die wijze de nodige armkracht en balans. Geduld en toewijding zullen uiteindelijk hun vruchten afwerpen, hoe lastig deze yogahouding ook is.

Therapeutische toepassingen

Eka pada bakasana I wordt als ondersteunende therapie ingezet bij onder andere de volgende aandoeningen:

• slechte fysieke en mentale balans;
• gebrek aan wilskracht, concentratie en coördinatie;
• slappe buikspieren;
• training van de arm- en schouderspieren.

Lees verder
> Kandasana (navelhouding) - kort samengevat
> Hatha-yoga - een korte uitleg
> Salamba sirsasana III (hoofdstand)
> Tadasana (berghouding) - drie varianten
> Triang mukhottanasana

Bronvermelding

. 'Yoga und Medicin', Jurg Wunderli, J. Fink Verlag, Stuttgart

. 'Light on Yoga', B.K.S. Iyengar, George Allen & Unwin, London

. 'Textbook of Yoga', George Feuerstein, Hutchinson, London

Fotoverantwoording

. Inleidingsfoto: eka pada bakasana I; 'eenbenige kraanvogelhouding': MilenaGlebova1989, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

. MilenaGlebova1989, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

. Shyamjii, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

Veel lichaamsbeweging is gezond voor ouderen

Lichaamsbeweging vormt een cruciale factor voor de fysieke en mentale gezondheid van ouderen. Wandelen, fietsen, gym, yoga, tai chi en begeleide fitness zijn gemeengoed geworden in een moderne samenleving. Het belang ervan wordt breed erkend. Niettemin doet slechts een op de vijf mensen regelmatig aan sport. Veel ouderen komen zelfs amper uit hun stoel om een ommetje te maken. Sport en lichaamsbeweging hebben enorme positieve effecten op de gewrichten, spieren, de longfunctie en op hart en bloedvaten. Het belang ervan kan niet genoeg worden benadrukt.

Inhoud

* Lichaamsbeweging vergroot de kwaliteit van leven

    * Dagelijkse bezigheden

* Lichaamsbeweging is goed voor hart en bloedvaten

    * Hartinfarct

* Sport verbetert de longfunctie

    * Voor sterke spieren en botten

* Rust roest - meer spierkracht voor ouderen

* Mentaal gezond dankzij voldoende lichaamsbeweging

* Ga sporten - van wandelen tot yoga

Lichaamsbeweging vergroot de kwaliteit van leven

Regelmatig lichaamsbeweging, eventueel in teamverband, verbetert de kwaliteit van leven, vermindert het risico op ziekten en verlengt het leven. Mogelijkheden genoeg, zoals recreatief fietsen, wandelen, yoga, tai chi, gym en begeleide fitness. U krijgt er meer kracht, uithoudingsvermogen en mentale weerstand van. Ook de sociale component mag niet worden onderschat.

Dagelijkse bezigheden

Wandeling in het park 

Daarnaast zal men merken dat dankzij voldoende lichaamsbeweging de gewone dagelijkse bezigheden, zoals boodschappen doen, traplopen, ramen lappen en in de tuin werken, steeds makkelijker gaan. Door in teamverband te sporten maakt u bovendien in veel gevallen nieuwe vrienden. Het mag duidelijk zijn dat voldoende bewegen gepaard dient te gaan met andere aspecten van een gezonde leefstijl, zoals minder vet eten, stoppen met roken, minderen met alcohol en positief in het leven staan, ook als het een tijdje tegen zit.

Lichaamsbeweging is goed voor hart en bloedvaten

Wie weinig beweegt, loopt meer risico op hart- en vaatziekten, zoals een vernauwing van de  kransslagaderen en beenvaten (etalagebenen). Minimaal drie tot vier maal per week matige tot zware sportactiviteit verminderen substantieel het risico op hartkramp (angina pectoris) en uiteindelijk een hartinfarct. Continuïteit is daarbij een belangrijke factor. Het hart wordt er sterker van, zal minder snel kloppen en het bloed effectiever rondpompen door de bloedvaten en beter kunnen reageren op extra activiteiten, zoals dat heuveltje oplopen tijdens een zondagswandeling of de boodschappentassen de trap op sjouwen.

Hartinfarct

Een zittend leven vergroot het risico op een fataal hartinfarct met de factor drie. Sport heeft een gunstige invloed op de overlevingskansen na een infarct. Belangrijk is ook dat het cholesterolgehalte laag dient te zijn, en de bloeddruk binnen veilige marges. Het zijn twee belangrijke factoren die het risico op atherosclerose verkleinen. 

Sport verbetert de longfunctie

Fitness

Regelmatig wandelen, fietsen, fitness en andere sporten verbeteren de uitwisseling van zuurstof en kooldioxide in de longen. De ademhalingsspieren raken getrainder, de longinhoud wordt groter, de ademhaling langzamer en dieper. Lichaamsbeweging heeft een positieve invloed op COPD, zoals longemfyseem. Men kan in het dagelijks leven meer doen zonder meteen buiten adem te raken.

Voor sterke spieren en botten

Sport en spel zorgen voor een uitstekende conditie van spieren, botten en gewrichten. Ook de gewrichtsbanden krijgen een stevige training. Hoe minder beweging, hoe minder gewrichtssmeer er wordt aangemaakt en hoe meer gewrichtsklachten er optreden. Soepele gewrichten maken u langer fysiek onafhankelijk. Spierversterkende oefeningen hebben een gunstige invloed op reumatische klachten. Ga wandelen, doe aan yoga en ga naar de gym of sportschool. Het zal het risico op osteoporose aanzienlijk verminderen. Dat geldt uiteraard voor alle leeftijdsgroepen, maar zeker ook voor vrouwen in en na de overgang. Door een verminderde aanmaak van oestrogeen lopen zij immers risico op een tanende botdichtheid.

Rust roest - meer spierkracht voor ouderen

Bedenk dat tussen het 25ste en 30ste levensjaar het spiervolume langzaam afneemt. Dit is een natuurlijk verouderingsproces, waarop men niettemin invloed kan uitoefenen door aan sport te doen. Zo blijven de spieren sterk en gezond. Lage rugpijn is een andere vaak gehoorde klacht bij ouderen. Dit heeft dikwijls te maken met te weinig spierkracht en gebrek aan lichaamsbeweging. Doe aan sport, mede gericht op het trainen van bepaalde spiergroepen in de rug. Regelmatig lichaamsbeweging zorgt er tevens voor dat het uithoudingsvermogen verbetert. Spieren kunnen dan efficiënter en langduriger actief zijn. Lichaamsbeweging zorgt voor een goed spierstelsel. Zo ziet u er als oudere fitter en ‘steviger’ uit. Ook de natuurlijke lichaamshouding zal er veel baat bij hebben.

Mentaal gezond dankzij voldoende lichaamsbeweging

Yogahoudingen

Ook psychisch heeft fysieke training veel voordelen. Na lichamelijke activiteit volgt altijd ontspanning, en dat geeft een voldaan, tevreden gevoel dankzij de toegenomen aanmaak van endorfinen (morfineachtige stoffen) in de hersenen. Dat is ook de reden waarom mensen met depressies en angstgevoelens vaak veel baat hebben bij sportieve activiteiten. Bovendien zorgt voldoende beweging ook voor een beter slaappatroon. Wie zich fysiek gezond voelt, en fit, krijgt meer zelfvertrouwen. Sporten in teamverband, zoals samen wandelen, fietsen of activiteiten op de sportschool, waarborgt ook het in stand houden van sociale contacten en niet te vergeten… betere prestaties op de werkvloer.

Ga sporten - van wandelen tot yoga

Tijd besteden aan lichaamsbeweging is nooit verspilde tijd. Doe aan lichaamsbeweging naargelang uw capaciteiten. Beter een keer per week een ommetje maken, dan helemaal geen beweging. Onderschat daarbij de ‘passievere’ sporten niet, zoals yoga en tai chi. Naast de fysieke voordelen zorgen deze deels meditatieve oefeningen voor een verbeterd concentratievermogen en een goede lichaamscoördinatie. Ook huishoudelijke bezigheden verbeteren de soepelheid van de gewrichten. Ga wandelen, fietsen, gewichtheffen, voetballen, doe aan yoga en/of tai chi, ga naar de sportschool, werk in de tuin, lap zelf de ramen, sjouw de boodschappen de trap op. Als u maar in beweging blijft, want…. voldoende lichaamsbeweging is een van de geheimen van een lang en gezond leven.

Lees verder:
> Osteoporose (botontkalking) - oorzaken, behandeling, preventie
> Angina pectoris vaak voorbode van hartinfarct
> Help, ik heb een steenpuist
> Leven met angina pectoris - 10 tips & adviezen
> Hoesten - wanneer verwijst de huisarts u door

Fotoverantwoording

. Inleidingsfoto: Fietser; National Archives and Records Administration, Public domain, via Wikimedia Commons

. Dog Walking in Trent Park by Christine Matthews, CC BY-SA 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0>, via Wikimedia Commons

. Nenad Stojkovic, CC BY 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/2.0>, via Wikimedia Commons

. See page for author, CC BY 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/4.0>, via Wikimedia Commons