Ganda bherundasana - kort samengevat

Ganda bherundasana (tweekoppige vogel) is technisch gezien voor veel yogi’s een brug te ver. In deze zeer moeilijke en blessuregevoelige yogahouding wordt de rug extreem naar achteren gebogen. Uiteindelijk rusten beide voeten aan weerszijden van het hoofd. Volgens de yogafilosofie stimuleert deze asana de chakra’s en is dus belangrijk in kundalini-yoga. Ganda bherundasana is gewijd aan de mythische vogel Bherunda. De rug wordt er zeer lenig van, naast een gedegen training van de hamstrings en nekspieren. Ook heeft deze yogahouding een positieve invloed op de schildklierfunctie.

Inhoud

* Achtergrond van ganda bherundasana (tweekoppige vogel)

    * Embleem

* Technische aspecten

* Let op het volgende

* Voordelen

    * Therapeutische toepassingen

Achtergrond van ganda bherundasana (tweekoppige vogel)

Ganbherunda
(tweekoppige vogel)

Ganda betekent ‘wang’ in het Sanskriet. Bherunda wil zeggen ‘uitmuntend’ of ‘kolossaal’. Asana is een ander woord voor ‘(zit)houding’. In de hindoemythologie heeft de tweekoppige, mythische vogel magische krachten en is een incarnatie van Vishnu in zijn strijd tegen de demonen. Ganda bherundasana is aldus het ultieme symbool van onoverwinnelijkheid geworden.

Embleem

De vogel staat voor ‘dynamiek’ en ‘uitmuntendheid’ en werd door de eeuwen heen het embleem van veel culturen, zoals de Romeinse. Deze yogahouding uit hatha-yoga is zeer blessuregevoelig en alleen geschikt voor gevorderde yogi’s.

Technische aspecten

Wie zich aan deze yogahouding waagt, zal eerst het merendeel van de asana’s voor gevorderden onder de knie moeten krijgen. Oefen in de beginfase liefst onder begeleiding van een yogaleraar om blessures te voorkomen.

1. Ga met gestrekte benen op de buik liggen, armen aan weerszijden van het lichaam, kin op de vloer.

   

   Ganda bherundasana

2. Plaats nu de handen ter hoogte van de schouders, waarbij de vingers naar voren wijzen.
3. Nadat u de knieën hebt opgetrokken, brengt u het bekken steeds verder omhoog, vervolgens de buik en het onderste gedeelte van de borstkas. Aldus steunt het bovenlichaam op de handen, kin, schouders en het bovenste gedeelte van de borstkas.
4. Breng nu met een zwaaibeweging de benen omhoog tot de benen achter u recht omhoog steken. Het is belangrijk dat u, alvorens verder te gaan, de juiste balans vindt.
5. Buig nu de knieën tot de voeten de kruin raken.
6. Rustig doorademend pakt u met elke hand een voet vast. Plaats ze aan weerszijden van het hoofd, tegen de wang.
7. Plaats de armen zijwaarts op de vloer, handpalmen naar beneden gericht, of leg de handen op de wreven.
8. Kom terug in de beginhouding, maar in omgekeerde volgorde.
9. Ontspan in savasana (lijkhouding).

Let op het volgende

Het is belangrijk dat u moeiteloos in evenwicht kunt blijven wanneer u de benen achter u recht omhoog steekt (stap 4). Beheers eerst alle beginnershoudingen, zoals bhujangasana, en de asana’s voor gevorderden, waaronder eka pada viparita dandasana II. Doe deze oefening niet bij hartaandoeningen, hoge bloeddruk, gewrichts- en rugproblemen.

Voordelen

In kundalini-yoga is ganda bherundasana (tweekoppige vogel) een belangrijke asana geworden dankzij de stimulerende werking op de chakra’s. De yogahouding heeft een kalmerende invloed. Stress vermindert en de vitaliteit zal toenemen. De rug zal extreem lenig worden.

Therapeutische toepassingen

Ganda bherundasana wordt als ondersteunende therapie gebruikt bij onder andere de volgende klachten en aandoeningen:

• stress;
• osteoporose;
• verminderde vitaliteit;
• gebrekkige longfunctie;
• trage schildklierfunctie.

Lees verder
> Bhujangasana - kort samengevat
> Utthita stiti bhujangasana (staande cobrahouding)
> Eka pada viparita dandasana II
> Hatha-yoga - een korte uitleg
> Eka pada koundinyasana I (albatroshouding)

Bronvermelding

Gheranda Samhita, Srisa Chandra Vasu, Uitgeverij Ankh-Hermes, Deventer

'Light on Yoga', B.K.S. Iyengar, George Allen & Unwin, London

'Sport und Yoga', Selvaraja Yesudian, Verlag Edeard Fankhauser, Thielle

Fotoverantwoording

. Inleidingsfoto: Ganda bherundasana (tweekoppige vogel); Biswarup Ganguly, CC BY 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/3.0>, via Wikimedia Commons

. Prakashsubbarao at en.wikipedia, Public domain, via Wikimedia Commons

. Biswarup Ganguly, CC BY 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/3.0>, via Wikimedia Commons

Leven met het prikkelbaredarmsyndroom - 7 tips & adviezen

Buikpijn, obstipatie, diarree en winderigheid. Dat zijn de typische verschijnselen van het prikkelbaredarmsyndroom (PDS), ofwel een chronische stoornis van de darmperistaltiek. Onder andere stress en bepaalde voedingsproducten lijken de aandoening uit te lokken. De sociale gevolgen van het prikkelbaredarmsyndroom zijn vaak groot. In veel gevallen moet men ermee leren leven en dus de leefwijze aanpassen, zoals het dieet. De klachten die ontstaan door deze hinderlijke aandoening zijn in veel gevallen te verminderen met een aantal tips en adviezen.

Inhoud

* Prikkelbaredarmsyndroom - van mild tot ernstig

* Hoe ontstaat het prikkelbaredarmsyndroom (PDS)?

    * Symptomen

* Prikkelbaredarmsyndroom - 7 tips & adviezen

    * 1. Dagboek

    * 2. Kruiden en vezels

    * 3. Koffie en thee

    * 4. Fodmap-beperkt dieet ofwel het eliminatiedieet

    * 5. Van pepermuntolie tot probiotica en acupunctuur

    * 6. Gezonde leefwijze

    * 7. Medicijnen

Prikkelbaredarmsyndroom - van mild tot ernstig

Buikpijn

Deze voor velen zeer vervelende darmaandoening is niet voor iedereen een reden om meteen naar de huisarts te gaan. De klachten kunnen immers variëren van ‘heel mild’ tot ‘zeer ernstig’, met ingrijpende sociale gevolgen. Het betreft een complex - ofwel syndroom - van verschijnselen. Door de chronisch verstoorde peristaltiek van de dikke darm ontstaat obstipatie met afwisselend diarree, winderigheid en buikpijn. Vrouwen hebben er vaker last van dan mannen. In veel gevallen ontwikkelt de darmaandoening zich op relatief jonge leeftijd. Gevaarlijk is het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) echter niet.

Hoe ontstaat het prikkelbaredarmsyndroom (PDS)

Het prikkelbaredarmsyndroom komt in bepaalde families vaker voor. De precieze oorzaken van PDS zijn echter niet bekend, hoewel er veel onderzoek naar wordt gedaan. Triggers zijn er genoeg, zoals bepaalde voedingsmiddelen en stress. De huisarts die iemand met PDS-klachten in zijn praktijk krijgt, zal eerst andere aandoeningen uitsluiten, bijvoorbeeld parasieten (wormen), colitis ulcerose, een tumor, de ziekte van Crohn, afwijkingen van de darmflora, darmpoliepen, enzovoorts. Indien het PDS betreft, zal er geen specifieke oorzaak gevonden worden. Overigens kunnen voedselintolerantie en lactose-intolerantie dezelfde verschijnselen als PDS veroorzaken. Koorts, bloed bij de ontlasting en gewichtsverlies zijn symptomen dat er meer aan de hand is dan het prikkelbaredarmsyndroom (PDS).

Symptomen

Dikke darm

Er zijn perioden dat mensen met het prikkelbaredarmsyndroom klachtenvrij zijn, waarna de verschijnselen weer in alle hevigheid kunnen toenemen. Vaak gaat dat zo door tot op hoge leeftijd, maar vaak ook niet. Ook is er dikwijls onbegrip en ontstaan er maatschappelijke en sociale problemen, zowel privé als op het werk. Naast de karakteristieke symptomen kunnen er nog veel meer verschijnselen optreden, zoals:

• opgezette buik;
• misselijkheid;
• braken;
• winderigheid;
• diarree;
• halverwege de maaltijd al een vol gevoel;
• obstipatie;
• slijm bij de ontlasting en altijd het gevoel dat ‘er nog iets zit’;
• soms bijkomende klachten zoals depressiviteit, slapeloosheid, vermoeidheid en hoofdpijn.

Prikkelbaredarmsyndroom - 7 tips en adviezen

Het prikkelbaredarmsyndroom is geen gevaarlijke, maar in sommige gevallen wel een zeer hinderlijke darmaandoening. PDS geneest niet, hoewel de klachten met de jaren vaak minder worden. Medicijnen kunnen nuttig zijn bij obstipatie en diarree. Bepaalde voedingsmiddelen mijden en ontspanningsoefeningen, zoals yoga, kunnen de klachten dikwijls al voor een deel verminderen. De aandoening staat doorgaans in het teken van ‘ermee leren leven’ en ‘door ervaring wijs geworden’. Op den duur kent men de triggers wel. Vul het onderstaande lijstje dus naar believen aan. Waar de een baat bij heeft, heeft bij de ander geen nut. Een troost is dat de aanvallen in veel gevallen na verloop van tijd en door de jaren heen minder worden. Hieronder volgt een greep uit de vele tips en adviezen om PDS draaglijker te maken.

1. Dagboek

Houd een dagboek bij. Weet met andere woorden wat u eet. Noteer welke symptomen u bij een bepaald voedingsmiddel lijkt te krijgen. Dankzij het dagboek kunt u terugbladeren en opzoeken of die symptomen steeds terugkomen bij bepaalde producten. Voorkom dat u bij het uitsluiten van voedingsproducten eenzijdig gaat eten. Ook daar is het dagboek geschikt voor, ofwel zeker weten dat u ondanks alles gevarieerd blijft eten.

 

2. Kruiden en vezels

Gezonde voeding

Mijd gepeperde en anderszins gekruide producten. Ze prikkelen de darm en veroorzaken doorgaans vervelende symptomen. Ook vette maaltijden en hardgebakken gerechten zijn berucht. Nogmaals, let op dat u niet eenzijdig gaat eten. Soms kan een diëtiste in dat opzicht een steuntje in de rug bieden. Eet bij obstipatie producten met veel vezels. Doe bij diarree het omgekeerde.

3. Koffie en thee

Wees matig met koffie en thee, dat geldt ook voor zuivelproducten, cola, bier en andere koolzuurhoudende dranken.

4. FODMAP-beperkt dieet ofwel het eliminatiedieet

Het FODMAP-beperkt dieet heeft betrekking op FODMAP, een verzamelnaam voor fermenteerbare koolhydraten waaronder oligosachariden (o.a. galacto-oligosachariden), disachariden (lactose), monosachariden (fructose) en polyolen (sorbitol). Hiervoor is begeleiding van een diëtiste nodig, te meer omdat het een intensief dieet betreft waarbij de FODMAP’s een voor een worden toegevoegd aan het dieet om de ‘boosdoener’ van PDS te achterhalen. Veel mensen weten na verloop van tijd wel welke voedingsproducten problemen geven. De diëtiste kan dan helpen met de juiste adviezen om tekorten in het voedingspatroon op te vangen. Eenzijdig eten is immers altijd een van de risico’s. Soms weet men echter niet precies welke voedingsmiddelen PDS triggeren. In die gevallen kan de diëtiste eveneens helpen.

5. Van pepermuntolie tot probiotica en acupunctuur

Velen met PDS hebben baat bij pepermuntolie dat onder andere krampwerende ingrediënten bevat die goed zijn tegen PDS. Ze zijn onder andere in capsules verkrijgbaar. Probiotica, ofwel producten met micro-organismen die een gezondheidsbevorderende werking hebben, kunnen soelaas bieden, zoals bepaalde melkzuurbacteriën. Acupunctuur, ooracupunctuur en voetreflextherapie zijn wat betreft hun werking niet wetenschappelijk bewezen. Sommige mensen hebben er echter baat bij.

6. Gezonde leefwijze

Yoga en meditatie

Regelmatig eten, bewegen, stoppen met roken en ontspanningsoefeningen, zoals yoga, meditatie en tai chi. Het zijn bewezen methoden om het klachtenpatroon te doorbreken. Zorg met andere woorden voor een gezond leefpatroon. Vergeet niet dat stress vaak een bijkomende factor is die PDS-klachten veroorzaakt.

7. Medicijnen

Wie vaak last heeft van diarree kan daar een middel voor krijgen. Laat u adviseren door de huisarts of apotheek. Hetzelfde geldt voor middelen tegen obstipatie als een voeding met veel vezels niet helpt. Antidepressiva bij een lage dosering kunnen nuttig zijn omdat ze de gevoeligheid van de darm verminderen (pijnprikkels), waardoor de buikpijn verdwijnt. Vraag voor al deze medicijnen echter eerst advies aan de huisarts.

Lees verder
> Prikkelbaredarmsyndroom (PDS) - oorzaken, symptomen, diagnose, behandeling
> Diverticulose en diverticulitis - hinderlijk en gevaarlijk
> Brandend maagzuur (reflux) - oorzaken, symptomen en behandeling
> Eerste bezoek aan de huisarts - anamnese en onderzoek
> CT-scan - werking, toepassing, risico's en werkwijze

Bronvermelding

. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/prikkelbare-darm.aspx

. https://www.thuisarts.nl/prikkelbare-darm-syndroom-pds/ik-heb-prikkelbare-darm-syndroom-pds

. https://www.spaarnegasthuis.nl/api/v1/patient-folders/download?title=Prikkelbare+Darm+Syndroom%3b+Algemene+informatie&number=dsg-1272&fileId=4b9dcf5e-f522-4b97-8462-0dfca00328a1&openAsPdf=true&redirectUrl=app%252Fuploads%252F2020%252F11%252Fdsg-1272-Prikkelbare-Darm-syndroom-Algemene-informatie.pdf

Fotoverantwoording

. Inleidingsfoto: Dikke darm; User:Dflock, Public domain, via Wikimedia Commons

. Pixabay, CC0, via Wikimedia Commons

. BruceBlaus. When using this image in external sources it can be cited as:Blausen.com staff (2014). "Medical gallery of Blausen Medical 2014". WikiJournal of Medicine 1 (2). DOI:10.15347/wjm/2014.010. ISSN 2002-4436., CC BY 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/3.0>, via Wikimedia Commons

. www.Pixel.la Free Stock Photos, CC0, via Wikimedia Commons

. Thomas Nordwest, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

Bhujangasana - kort samengevat

Bhujangasana wordt ook wel ‘cobrahouding’ genoemd. Deze yogahouding voor beginners doet denken aan een slang die zich opricht om tot de aanval over te gaan. Het is een basishouding waarbij de rug zo ver mogelijk maar gedoseerd naar achteren wordt gebogen, waarbij het gewicht op de handen rust. Bhujangasana heeft veel voordelen. Het is een van de vele yogahoudingen die de rug soepel houden. Daarnaast corrigeert deze asana een slechte lichaamshouding.

Inhoud

* Achtergrond van bhujangasana (cobrahouding)

    * Let op het volgende

* Technische aspecten

* Voordelen

* Therapeutische toepassingen van bhujangasana (cobrahouding)

Achtergrond van bhujangasana (cobrahouding)

Bhujanga is een Sanskriet-woord en betekent ‘cobra’ of ‘slang’. Asana wil zeggen ‘lichaamshouding’. Het is een bekende, klassieke basishouding uit de hatha-yoga. De asana werd al vermeld in het oude Indiase yogageschrift Gheranda-samhita (17de eeuw). De houding staat ook bekend als sarpasana (slanghouding).

Let op het volgende

Laat tijdens het uitvoeren van bhujangasana de heupen altijd op de vloer rusten terwijl u het bovenlichaam opricht. Trek de schouders niet op, houd ze dus zo laag mogelijk, maar wel zo ver mogelijk naar achteren. Rek het hoofd en de nek tijdens het oprichten van de romp. Mijd deze yogahouding bij een hernia of andere rugklachten die niet gerelateerd zijn aan vermoeidheid. Hetzelfde geldt als u zwanger bent.

Technische aspecten

1. Ga op de buik liggen, het hoofd rust op de vloer. Houd de benen bij elkaar, de wreven wijzen naar achteren.
2. Plaats de handen aan weerszijden van de schouders. De vingers wijzen naar voren.
3. Haal diep adem. Hef het bovenlichaam tijdens de volgende inademing en hef de romp langzaam steeds verder en gedoseerd omhoog. Voorkom dat de armen al het werk doen. U mag ze alleen ter ondersteuning gebruiken. Laat ook het bekken op de vloer rusten. Buig met andere woorden vanuit de schouders en het middel.
4. Buig zo ver mogelijk naar achteren en blijf een halve minuut in bhujangasana (cobrahouding). Leg het hoofd in de nek en kijk naar achteren.
5. Kom langzaam terug in de beginhouding. Eventueel herhaalt u de oefening.
6. Rust uit in savasana (lijkhouding).

Voordelen

De gezondheidsvoordelen van de cobrahouding zijn talrijk. Het is een uitstekende oefening voor de vermoeide rug, omdat zowel de diepe als oppervlakkige rugspieren een gedegen training krijgen. Het geeft daarna een ontspannen gevoel. Ideaal tegen stress. De houding is ook goed om de arm- en bilspieren te versterken. De buikorganen worden optimaal doorbloed, wat de lever- en pancreasfunctie bevordert. De uitwerking op het zenuwstelsel is zeer heilzaam. Ook de borstkas verruimt zich en de longcapaciteit wordt geprikkeld, tot in de longtoppen toe.

Therapeutische toepassingen van bhujangasana (cobrahouding)

Deze yogahouding bereidt u voor op de intensievere achteroverbuiging urdhva mukha svanasana (omhoogkijkende hond). Bhujangasana wordt als ondersteunende therapie ingezet bij onder andere de volgende aandoeningen:

• ischias;
• stress;
• obstipatie;
• vermoeidheid;
• verbetering van de lichaamshouding;
• COPD.

Lees verder
> Dandasana (stokhouding)
> Utthita stiti bhujangasana (staande cobrahouding)
> Vrksasana (boomhouding)
> Hatha-yoga - een korte uitleg
> Stoeloefening (tegen spataderen)

Fotoverantwoording

. Kennguru, CC BY 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/3.0>, via Wikimedia Commons

. Marcocarvalho, CC BY 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by/3.0>, via Wikimedia Commons

Osteoporose (botontkalking) - oorzaken, behandeling, preventie

Bij osteoporose, ofwel botontkalking, vermindert het botweefsel. Het wordt te snel afgebroken, waardoor de botten broos worden en er eerder en gemakkelijker botbreuken ontstaan. De aandoening komt vooral op latere leeftijd voor ( > 50) en meer bij vrouwen dan bij mannen, en vaker in sommige families. Enkele typische oorzaken van botontkalking zijn slechte voeding, te weinig beweging, maar ook roken en alcohol zijn berucht. Bij een gezonde levensstijl zal osteoporose minder snel van zich doen gelden en minder ernstige vormen aannemen.

Inhoud

* Wat is osteoporose (botontkalking)?

    * Verstoring van de botstructuur

* Symptomen

    * Risicogroepen

* Oorzaken van botontkalking

* Diagnose

* Behandeling

* Preventie

Wat is osteoporose (botontkalking)?

Skelet

Hoewel osteoporose vooral een ouderdomskwaal is, is het geen uitgemaakte zaak dat bij het klimmen van de jaren de aandoening ernstige vormen aanneemt. Wel is het zo dat naarmate men ouder wordt de botten lichter en poreuzer worden. Met andere woorden: de botdichtheid neemt langzaam af, met name als men de vijftig gepasseerd is. Rond het 30ste levensjaar is de botdichtheid maximaal.

Verstoring van de botstructuur

Bij osteoporose is er sprake van een verstoring van het evenwicht tussen de opbouw en afbraak van botweefsel. De onderliggende oorzaak is dat de botmineraaldichtheid vermindert. Hierdoor zullen de structuur en eigenschappen van het botweefsel zodanig veranderen dat ouderen bij een val eerder een heup of een ander bot breken. Valpreventie is bij hen dan ook zeer belangrijk. Mobiliteitsproblemen, zoals duizeligheid, helpen daar niet aan mee. Bij het al dan niet krijgen van de aandoening speelt dat iedereen er uiteindelijk last van krijgt, maar dat de ernst ervan individueel bepaald is. Karakteristiek is dat slanke (magere mensen) een groter risico lopen. Ook komt deze aandoening meer bij vrouwen dan bij mannen voor.

Symptomen

Als zodanig merkt men niet dat de botdichtheid vermindert. Inzakkende wervels - en de pijn en het ongemak die daaruit voortvloeien - zijn vaak de eerste tekenen van botontkalking, hoewel deze aandoening niet altijd pijnlijk hoeft te zijn. Breuken van de pols en heup op oudere leeftijd zijn doorgaans eveneens een veeg teken. Symptomen die erop duiden dat er sprake kan zijn van osteoporose zijn bij ouderen onder andere:

• krommer worden van de rug;
• de lichaamslengte neemt af;
• rugpijn;
• functiebeperking van de heupen.

 

Risicogroepen

Men kan voor een deel zelf bepalen of men risico loopt op deze aandoening, zoals de leeftijd en familiaire factoren, wat niet wil zeggen dat men dan per definitie last krijgt van osteoporose. Een greep uit de vele risicofactoren:

• vroege menopauze;
• allergie voor zuivelproducten, te weinig inname van zuivel (kalk);
• mager;
• dunne botten;
• vegetarisme en veganisme;
• ouderen > 50;
• familiaire aanleg.

Oorzaken van botontkalking

Osteoporose
(botontkalking)

Bij de fysiologische botvervanging zijn de geslachtshormonen zeer belangrijk. Bij het verstrijken van de jaren neemt de productie van die hormonen af, wat vooral bij vrouwen eerder het geval is dan bij mannen. Daar komt bij dat bij rokers de menopauze kan vervroegen, wat het risico op osteoporose weer vergroot. Enkele andere directe oorzaken van botontkalking zijn:

• behandelingen met corticosteroïden;
• reumatoïde artritis;
• chronische darmontstekingen;
• chronische nierinsufficiëntie;
• hyperthyreoïdie (verhoogde schildklierwerking);
• te weinig lichaamsbeweging;
• onvoldoende kalkopname;
• bedlegerigheid;
• multiple sclerose;
• verminderde opname van vitamine D en bepaalde mineralen.

Diagnose

Een botdichtheidsonderzoek is de aangewezen methode om osteoporose, en de ernst ervan, te diagnosticeren. Vaak wordt ook ander röntgenonderzoek en bloedonderzoek gedaan om andere oorzaken van de klachten die duiden op botontkalking uit te sluiten, waaronder osteomalacie, rachitis en de ziekte van Paget. Ook een verhoogde schildklierwerking (hyperthyreoïdie) kan osteoporose veroorzaken.

Behandeling

Met het verstrijken van de jaren is vermindering van de botdichtheid onvermijdelijk. Het belang van preventie om dat proces te vertragen is dan ook groot. Bij de behandeling is het belangrijk dat de onderliggende aandoening wordt behandeld, zoals hyperthyreoïdie. Symptomatisch worden doorgaans tijdelijk al dan niet sterke pijnstillers voorgeschreven. Bij ernstige botontkalking, zoals een ingezakte wervel, worden soms medicijnen voorgeschreven, waaronder alendroninezuur en risedroninezuur.

Preventie

Wandelen

Hoe eerder men begint met het voorkomen van osteoporose op latere leeftijd, hoe meer profijt men daarvan zal hebben. Zorg voor voldoende kalkinname, vitamine D en zonlicht. Kalk spreekt vanzelf, het bot is ermee opgebouwd, en vitamine D waarborgt mede de opname van kalk in de darm. Bij ouderen is vitamine D-suppletie geen overbodige luxe wanneer de ‘r’ in de maand is (september - april) en ze weinig buiten komen. Voldoende zonlicht bij ouderen is van groot belang, aangezien vitamine D ook in de huid wordt aangemaakt. Het spreekt vanzelf dat wandelen en andere vormen van matige lichaamsbeweging bij hen wonderen kan doen. Bij jongere mensen zijn het met name de belastende sporten die het botweefsel versterken. Roken en alcohol bevorderen het risico op botontkalking. Een gezonde levensstijl, waarmee vroeg in het leven begonnen is, zal het risico op merkbare botontkalking aanzienlijk verminderen.

Lees verder
> Röntgenfoto - werking, toepassing, risico's en werkwijze
> Veel lichaamsbeweging is gezond voor ouderen
> Eerste bezoek aan de huisarts - anamnese en onderzoek
> NSAID's - wat zijn dat?
> Celecoxib - pijnstiller bij artrose en reumatoïde artritis

Bronvermelding

. Inwendige geneeskunde, 'Ziekten van gewrichten en beenderen', M. Herben, Spruyt & Van Mantgem, Leiden

. https://osteoporosevereniging.nl/osteoporose/wat-is-osteoporose/

.  https://defysiotherapeut.com/aandoeningen-en-klachten/osteoporose/

Fotoverantwoording

. Inleidingsfoto: osteoporose (botontkalking); Laboratoires Servier, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

. LadyofHats, Public domain, via Wikimedia Commons

. Laboratoires Servier, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

. Dibko, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons